Voedselallergie ofwel allergische voedselovergevoeligheid is een abnormale reactie van het afweersysteem op eiwitten in voeding. Eiwitdeeltjes die een dergelijke reactie veroorzaken noemen we allergenen.
Allergenen zorgen voor de productie van allergeenspecifieke IgE-antistoffen in het bloed. Deze antistoffen binden zich aan witte bloedcellen (mestcellen) in het slijmvlies van onder andere de darmen. Wanneer het lichaam opnieuw in aanraking komt met het specifieke allergeen komt onder meer histamine vrij in het bloed en ontstaat een allergische reactie oftewel een voedselallergie…
Hoe ontstaat voedselallergie?
Atopie (de aanleg om allergieën te ontwikkelen) is grotendeels erfelijk bepaald. Wanneer je beide ouders een bepaalde allergie hebben neemt je kans op allergieën tot wel 80% toe. Wanneer beide ouders daarentegen géén allergieën hebben is die kans dat jij allergisch bent (of wordt) slechts 10 procent. Allergie berust op de aanmaak van antistoffen door je lichaam. Mensen die niet allergisch zijn maken geen allergeen-specifieke antistoffen aan.
Om een allergie te ontwikkelen moet iemand dan ook eerst in contact zijn gekomen met een specifiek eiwit. Diens lichaam maakt vervolgens allergeen-specifieke antistoffen aan, waardoor diegene beschermd wordt tegen –en tegelijkertijd gevoelig wordt voor– dit eiwit. Wanneer het eiwit via de voeding in het lichaam terechtkomt en aldaar in contact komt met de betreffende antistof treedt een allergische reactie op.
De symptomen van voedselallergie
Een allergische reactie op voedingseiwitten treedt doorgaans binnen enkele minuten tot een paar uur na het eten op. De klachten bij voedselallergie zijn individueel bepaald, maar uiten zich onder meer in:
- Pijn (op de plek van de allergische reactie)
- Maagklachten & darmklachten
- Huidklachten: eczeem, uitslag & jeuk
- Galbulten & (keel)oedeem
- Astmatische klachten: kortademigheid & piepende adem
- Neusklachten & oogproblemen
- Prikkelend gevoel in de mond & jeukende keel
- Diarree & obstipatie
- Misselijkheid & braken
- Anafylactische shock
- In het ergste geval een hartstilstand
Lijst met allergene voedingsmiddelen
De eiwithoudende voedingsmiddelen (allergenen) die mogelijkerwijs een allergische reactie uitlokken zijn onder meer (bron):
- Kippen (ei-eiwit uit het kippenei/heelei)
- Koemelk, kaas & yoghurt (melkeiwitten en/of lactose)
- Gluten (uit granen) of graaneiwitten
- Noten, pinda’s & soja (eiwitten uit de noot of peulvrucht)
- Sesam (en sommige andere pitten + zaden)
- Vis & schelp- + schaaldieren (viseiwitten)
- Varkensvlees (vleeseiwitten)
- Bepaalde groenten & fruitsoorten… (plantaardige fruiteiwitten)
- Soja-eiwitten & sojaproducten (sojasaus, sojaboter, sojamelk, tofoe e.a.)
Bij voedselallergie kan een miniem beetje van het allergeen al een allergische reactie uitlokken. De ernst van de klachten kan per persoon en per voedingsmiddel variëren van mild tot uitermate ernstig.
Wat te doen bij voedselallergie
Omdat de symptomen van een voedselallergie sterk uiteenlopen en doorgaans ook bij andere aandoeningen voorkomen, wordt een voedselallergie veelvuldig over het hoofd gezien en niet altijd tijdig vastgesteld. Wanneer je het vermoeden hebt te lijden aan een voedselallergie kun je het best een afspraak maken met je huisarts. Hij kan:
- Een familie-anamnese afnemen
- Een voedingsanamnese afnemen
- Een ziektegeschiedenisanamnese afnemen
- Lichamelijk onderzoek uitvoeren
Vervolgens kan besloten worden tot doorverwijzing naar een allergoloog die verder allergologisch onderzoek uitvoert; meestal in de vorm van:
- IgE test
- RAST test
- Huidpriktest
- Eliminatie-provocatie
- Dubbelblind placebo-gecontroleerd onderzoek
Wanneer een voedselallergie wordt geconstateerd dien je de allergenen waarop je allergisch reageert simpelweg te schrappen uit je dieet.
Medicatie bij voedselallergie
Naast een dieet zijn er verscheidene medicijnen die klachten van voedselallergie kunnen verminderen, waaronder:
- Antihistaminica (histamine remmers)
- (Natrium)cromoglicaat (mestcel-degranulatie remmer)
- Desensibilisatie behandeling
Bij een ernstige allergische reactie kunnen de volgende medicamenten en therapieën dienstdoen:
- Adrenaline of epinefrine bij een anafylactische reactie
- Corticosteroïden (sterke mestcel-degranulatie remmers)
Merkartikelenlijst: boodschappen doen met een voedselallergie…
Een merkartikelenlijst is een lijst waarop specifieke producten van specifieke merken staan die NIET schadelijk zijn voor mensen met een bepaalde voedselallergie of voedingsintolerantie. De lijsten zijn dusdanig gespecificeerd dat per merk wordt aangegeven dat er bijvoorbeeld géén koemelk, géén gluten, géén pinda’s of andere stoffen in een bepaald product zitten die bij een bepaalde allergie of intolerantie schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid…
Omdat producenten regelmatig de ingrediënten van hun producten wijzigen, is het van cruciaal belang dat deze merkartikelenlijsten continu up-to-date worden gehouden. Dit vergt een heleboel tijd en moeite, en werd voordien gedaan door het Voedingscentrum. Tot nu toe kwam er elk jaar een geüpdatet lijst uit per voedselallergie die je in de webshop van het Voedingscentrum kon kopen. (bron) Update: dit is helaas niet langer het geval…
Voorheen kon pér allergie een merkartikelenlijst worden opgevraagd. Er is nu echter iets nieuws. Er kunnen sinds kort namelijk aangepaste en geïndividualiseerde lijsten worden opgevraagd die op verzoek van de individuele consument worden samengesteld. De consument kan exact aangeven voor welke allergenen hij of zij allergisch is en ontvangt vervolgens een op maat gemaakte lijst.
Deze nieuwe variant van de merkartikelenlijst geeft een opsomming van producten waarvan de producent heeft aangegeven dat er een bepaald ingrediënt of een bepaalde hulpstof níét in voorkomt. Wanneer de consument aangeeft dat hij of zij lijdt aan meerdere allergieën, dan wordt een gecombineerde merkartikelenlijst gemaakt. Het databestand waar de lijst uit op wordt gemaakt, wordt het hele jaar door up-to-date gehouden en de consument ontvangt dan ook de meest recente gegevens. (bron) Update: ook dit is helaas niet langer het geval…
De aangepaste / geïndividualiseerde merkartikelenlijsten waren –althans, voor voedselallergiepatiënten– erg handig bij het boodschappen doen. Goedgekeurde levensmiddelen werden namelijk bij hun merknaam genoemd, waardoor je niet eerst van elk merk de ingrediëntenlijst hoeft door te nemen en de E-nummers hoefde te checken. Ook stond vermeld waar de producten verkrijgbaar waren. Waarom het Voedingscentrum is gestopt met het aanbieden van deze lijsten, is vooralsnog niet geheel duidelijk.
Tot slot
Al met al zijn er veel dingen die je kunt doen om een allergische of pseudo-allergische reactie op voedingseiwitten te voorkomen. In de volgende artikels kun je overigens nog meer lezen over: koemelkallergie, soja-allergie en gistallergie.
Heb jij ervaring met voedselallergieën? Laat hieronder een reactie achter!
