Kinderen die 2 glazen vruchtensap per dag drinken, zijn sneller te dik dan kinderen die géén fruitsap drinken. Dit blijkt uit een Australisch onderzoek. Hoe meer vruchtensap een kind drinkt, des te groter de kans op overgewicht bij kinderen. Bij kinderen die 4 glazen per dag drinken is de kans op overgewicht 2 keer zo groot als bij kinderen die fruitsap links laten liggen. (bron)
Vruchtensap heeft onterecht een gezond imago
Waarschijnlijk is dit een grote tegenvaller voor ouders die hun kinderen bewust niet te veel frisdrank (cola, sinas, 7-Up, icetea e.a.) geven. Veel ouders geven hun kinderen namelijk vruchtensap omdat zij in de veronderstelling zijn dat fruitsap gezond is. Dat is niet zo gek, want op pakken vruchtensap staan vaak slogans en claims zoals:
- Zonder toegevoegde suikers
- 100% puur sap
- Rijk aan vitamine C
- Toegevoegde vitamines & vezels
Om die reden denken veel ouders dat ze hun kinderen een gezond glas drinken inschenken wanneer zij hun favoriete vruchtensapje uit de koelkast pakken. Maar niets is minder waar…
Waarom is vruchtensap ongezond?
Helaas zijn veruit de meeste vruchtensappen gebaseerd op geëxtraheerd en geconcentreerd sap (sapconcentraat, fruitextract, vruchtenconcentraat etc.). Dat houdt in dat vruchtensap helemaal geen écht sap is. Het is gedroogd vruchtenpoeder dat op een later tijdstip weer wordt aangelengd met water om het vloeibaar en dus drinkbaar te maken.
Het is nog maar de vraag welke gezonde stoffen die van nature in hele vruchten zitten, uiteindelijk in het “vruchtensap” terechtkomen. Misschien nog een kleine hoeveelheid mineralen en hier en daar een vitamientje, maar de meeste gezonde vitamines, fytonutriënten, enzymen en vezels zijn spoorloos verdwenen en nergens meer te bekennen.
Fruitsuiker c.q. vruchtensuiker
Het belangrijkste onderdeel van de concentraten en extracten die voor vruchtensappen c.q. fruitsappen worden gebruikt, zijn fruitsuikers oftewel vruchtensuikers. De bekendste hiervan zijn maltose, glucose, dextrose en bovendien fructose. Eigenlijk is dit niets anders dan ordinaire suiker. Helaas is 100 gram fructose zonder toegevoegde suikers nog steeds 100 gram suiker. :(
Dus…
Vruchtensap is zeer rijk aan fructose. Vooral lang houdbare sappen (meestal in pak) zijn gemaakt op basis van concentraten en extracten en dus niet op basis van écht, vers fruit. Fruitsappen en fruitsmoothies van de versafdeling zijn daarentegen al een heel stuk gezonder omdat hier veel meer vezels, vitamines, mineralen en enzymen in zitten.
Fabrikanten proberen je nog weleens om de tuin te leiden door fructosestroop toe te voegen aan sappen en te beweren dat dit goedje bestaat uit complexe koolhydraten en niet uit simpele suikers, maar dat is pertinente onzin. Zodra je het opdrinkt wordt fructosestroop of glucosestroop in een mum van tijd omgezet tot gewone suiker. Dus kijk niet alleen naar het kopje ‘suikers’ in de ingrediëntenlijst en voedingswaardetabel, maar vooral ook naar het totale aantal ‘koolhydraten’.
Ook van toegevoegde (nep)vezels en toegevoegde vitamines moet je niet te veel verwachten. Dit zijn doorgaan goedkope vulstoffen en halfslachtige alternatieven voor échte fruitvezels en fruitvitamines. En voor de geïnteresseerden: de meeste voorverpakte vruchtensappen zitten bomvol synthetische hulpstoffen c.q. E-nummers (zoetstoffen, smaakversterkers, kleurstoffen, et cetera).
Soorten vruchtensap
Er is een enorm assortiment aan kant-en-klare vruchtensappen in de supermarkt verkrijgbaar. Zo vind je allerlei soorten sinaasappelsap en appelsap in de winkel (vers, troebel, met vruchtvlees e.a..) en tegenwoordig is van vrijwel iedere gangbare fruitsoort een sapvariant te koop. Denk o.a. aan druivensap, tomatensap, kiwisap, aardbeiensap, granaatappelsap, mixen van verschillende fruitsoorten (multivrucht, 10-vruchten e.a.) enzovoorts… Sommige vruchtensappen staan in het koelvak; doorgaans zijn deze sapjes tot op zekere hoogte vers. Andere vruchtensappen staan niet gekoeld en kunnen veelal jarenlang buiten de koelkast worden bewaard.
Samenstelling sap
Om te bepalen of vruchtensap gezond is, dienen we allereerst de samenstelling van vruchtensap onder de loep te nemen…
Versgeperst sap
Als je bij de supermarkt sinaasappels (of een andere fruitsoort) koopt en deze vervolgens thuis zelf uitperst, dan heb je letterlijk vruchtensap van sinaasappels oftewel vers sinaasappelsap. Zo af en toe een vers glaasje sap mag met recht als gezond worden bestempeld. Versgeperst en ongefilterd vruchtensap bevat namelijk grotendeels dezelfde vitamines en mineralen als de oorspronkelijke fruitsoort.
Let op: lees nog wel even verder, vruchtensap is namelijk niet hetzelfde als fruit en dient bij voorkeur met mate te worden gedronken…
Kant & klaar sap
Sap dat je kant en klaar in de winkel koopt kan ook vers (recentelijk) geperst zijn en puur uit fruit bestaan. Toch zijn er ook enorm veel vruchtensappen verkrijgbaar waar behoorlijk wat ingrediënten aan zijn toegevoegd. Kijk dus altijd goed op het label van een product om te bepalen wat er daadwerkelijk in je vruchtensapje zit en kies indien mogelijk voor 100% pure vruchtensap. Let op: aan veel vruchtensappen wordt suiker toegevoegd, waardoor het product een stuk minder gezond is. Ga dus niet te veel op de naam “vruchtensap” af.
Tip: houd er rekening mee dat restaurants en hotels standaard bijna nooit pure vruchtensapjes serveren. In plaats daarvan krijg je doorgaans een drankje met veel toegevoegde suikers. In sommige gevallen komt er zelfs amper fruit te pas aan dergelijke “vruchtensapjes” en wordt de smaak nagebootst met behulp van fruitextracten / vruchtenconcentraten en allerlei onnatuurlijke toevoegingen. Extract of concentraat mist ook nog eens een heleboel van de vitamines en fytonutriënten die wel in vers fruit en onbewerkte fruitsappen voorkomen. Het gaat veelal om water dat met behulp van extreem lang houdbare vruchtenpoedertjes opnieuw is aangelengd tot ‘sap’.
Vruchtensap versus fruit
Vruchtensap is afkomstig van fruit, maar zeker niet hetzelfde! 2 glaasjes sap drinken in plaats van 2 stuks fruit eten gaat dus niet op en is niet vergelijkbaar. Het grootste verschil is dat fruit in verhouding tot vruchtensap veel meer vezels bevat. Vezels vertragen de spijsvertering en de opname van fruitsuikers. Vezels zorgen er bovendien voor dat fruit veel meer vult dan een glas vruchtensap.
Vind je het lastig om voldoende fruit te eten? Dan is het een prima optie om af en toe een glas pure fruitsap te nemen in plaats van fruit. Zie vruchtensap echter niet als een stelselmatige vervanging voor fruit.
Vruchtensap, koolhydraten & calorieën
Vruchtensap bestaat voor het overgrote deel uit koolhydraten oftewel suikers. Omdat pure vruchtensap boordevol nuttige stoffen zit, is zo nu en dan een glaasje sap gezond. Houd er echter wel rekening mee dat de koolhydraten voor een behoorlijke hoeveelheid calorieën zorgen. Zo bevat een vers glas sinaasappelsap (200 ml) ongeveer 80 tot 95 calorieën. Ter vergelijking: een sinaasappel bevat, afhankelijk van de grootte, ongeveer 65 kilocalorieën.
Een sinaasappel bevat naast koolhydraten echter ook veel voedingsvezels. Hierdoor kan een sinaasappel je honger stillen, terwijl een glas sap niet veel indruk zal maken op je maag. Om dezelfde reden drink je ook gemakkelijker twee glazen appelsap dan dat je 3 appels eet. Als je wilt afvallen, dan is het dus aan te raden om vruchtensap slechts met mate te drinken.
Tip: om wat calorieën te besparen, kun je vers vruchtensap eenvoudig aanlengen met water. In de supermarkt is 50/50 sap verkrijgbaar (o.a. van het merk Roosvicee) dat voor 50% uit puur sap bestaat en voor 50% uit water. Dit sap bevat ongeveer 55 calorieën per 200 ml.
Samenvatting: is sap gezond?
Een glas vruchtensap is gezond als het 100% puur en vers sap is, dus zonder suiker en andere toevoegingen, waar niks uit is gehaald. Vruchtensap bevat verhoudingsgewijs wel veel koolhydraten en kun je dus beter met mate drinken. Sap is bovendien geen goede vervanging voor fruit.
Drink jij vaak vruchtensap en dacht / denk jij dat het gezond is? Laat hieronder van je horen!
Tot slot
Uiteindelijk komt het er op neer dat vruchtensap voornamelijk een slimme marketingtruc is. Waar iedereen wéét dat frisdranken zoals cola ongezond zijn en vol met suiker zitten, zo denken veel mensen dat vruchtensap juist wél goed voor je is. Voor vruchtensappen zoals sinaasappelsap en appelsap wordt namelijk veel reclame gemaakt. Bovendien wordt sterk de indruk gewekt dat fruitsap gezond zou zijn. Dit gebeurt met opzet en de voedingswaarden op de verpakking lijken dit zelfs te ondersteunen. Maar in werkelijkheid zijn alle calorierijke drankjes potentiële dikmakers…
Want pas als je naar het totaal aantal koolhydraten in voorverpakte fruitsappen en vruchtensappen kijkt, valt het op hoeveel suiker er eigenlijk in fruitsap zit. Daarnaast valt het op dat niet-vers vruchtensap voor de rest nauwelijks iets nuttigs bevat. Al met al valt het calorie-aantal per glas nog relatief mee (+/- 300 kcal), maar de calorieën die je via vruchtensap binnenkrijgt, komen vrijwel uitsluitend uit nutteloze suiker. Bovendien drink je een glas fruitsap doorgaans in 1 of 2 slokken leeg, zonder dat je het door hebt. Een tweede of derde glas is al snel ingeschonken en voordat je het weet ben je 600 of 900 calorieën verder!
De conclusie is eigenlijk dat fruitsap gezond kán zijn, als je maar vers vruchtensap drinkt. Dit is namelijk rijk aan vitamines, mineralen, spoorelementen fytonutriënten, enzymen, antioxidanten en vezels. Wat nog véél gezonder is, is vers fruit; hiermee krijg je alle gezonde voedingsstoffen binnen die in fruit zitten, inclusief het sap.
Kortom: er bestaan enorm veel verschillende sappen, waardoor de vraag ‘Is sap gezond?’ een stukje ingewikkelder ligt dan een simpele ‘ja’ of ‘nee’. Drink jij veel fruitsappen? Of geef jij je kinderen met regelmaat sapjes? En wist jij dat vruchtensap eigenlijk niet gezond, maar veeleer ongezond is? Laat hieronder jouw opvattingen over vruchtensap achter in een reactie!
Speciale fruitdrankjes: GEEN vervanging voor groente & fruit!
De Consumentenbond heeft onderzoek gedaan naar fruitdrankjes en is tot de (niet al te verrassende) conclusie gekomen dat speciale vruchtendrankjes niet gezonder zijn dan een gemiddeld pak sinaasappelsap. Het gaat om groente- en fruitdrankjes zoals Tropicana Original Orange, Zonnatura Sappa Tropisch Oranje en nog 12 soortgelijke producten. Test-Aankoop heeft in een vergelijkbaar onderzoek 21 producten onder de loep genomen, waaronder Nestlé Nesquik ontbijtgranen, Mars Delight en Héro Fruit2Day. (bron + bron)
Fruitdrankjes: marketingleuzen!
Met allerlei kreten op hun verpakking wekken de onderzochte drankjes de indruk dat ze voorzien in de dagelijkse hoeveelheid groente en/of fruit. Nader onderzoek werpt een heel ander licht op zaak. Ruim de helft van de drankjes scoort matig tot slecht op de hoeveelheid voedingsvezels, de rest komt niet verder dan het oordeel ‘redelijk’. Een ander minpunt is het gebrek aan variatie. Producenten van drankjes met groenten erin kiezen bijna allemaal voor wortel. De drankjes maken de claim dat ze groente en fruit kunnen vervangen in ieder geval niet waar.
Eentonigheid voert de boventoon
Bij de meeste fruit- en groentedrankjes is het beter gesteld met de hoeveelheid foliumzuur en vitamine C, twee andere belangrijke factoren die bepalen hoe gezond een product is. Bij 2 op de 3 vruchtendrankjes is de hoeveelheid foliumzuur en vitamine C vergelijkbaar met gewone groente- en fruitsoorten. Maar echt bijzonder is dat niet, want dat geldt voor sinaasappelsap uit een pak net zo goed. (bron) Meer over de gezondheidsvoordelen en gezondheidsnadelen ten aanzien van al dan niet speciale fruitdrankjes kun je desgewenst hier lezen:
- Vruchtensap maakt dik; dus is fruitsap ongezond!?
- De voordelen & nadelen van fruit in je dieet
- Waarom groene sappen ontzettend effectief zijn voor afvallen…
- Drankjes & afvallen – Wat kun je drinken tijdens een dieet?
- Smoothie: fruitsmoothies + groentesmoothies maken…
- Gezonde smoothies: 5x gezond smoothie-idee + recept!
Loze voedingsclaims…
Dit is dan ook de zoveelste categorie ‘gezond-producten’ die zijn reclameboodschappen niet waarmaakt… Nadat eerder speciale producten als Yakult en Danone Essensis & Activa al onderuit werden gehaald door tests en onderzoeken. Ook 0% vet zuivel blijkt niet te doen waar het voor gemaakt is, omdat je er helemaal niet mee kunt afvallen. Zie ook:
- Schijf van Misleiding: pas op voor marketing van voeding!
- Ruim de helft van alle claims op voeding klopt niet
- Trap niet zomaar in slogans, claims & logo’s op voeding
- Overgroot merendeel voedingsclaims afgekeurd
- Wat vind jij van voedselreclame in je favoriete televisieprogramma?
- Hoe groter de verpakking, des te meer je ervan eet
- Vetvrij: verbod op Amerikaanse reclamecampagnes voor 0% vet zuivel
- Televisiereclame: kinderen eten te veel door reclame op tv!
- Bolletje bedankt Sonja Bakker met dagblad-advertentie
Tot slot…
Hoe lang duurt het nog voordat wij als consument deze producten links laten liggen? Dat er onnoemelijk veel vraag naar ‘gezond-producten’ is, is namelijk de enige reden dat fabrikanten ze nog maken. Waar vraag is, ontstaat vanzelf aanbod… Kortom: zij verzinnen steeds weer iets nieuws en wij zijn dom genoeg om ’t steeds maar weer te blijven kopen. Zelfs al weten we dat ze helemaal niet zo gezond zijn als de fabrikant zegt. We willen er gewoon te graag in geloven! Al met al is het veel gezonder om gewoon 2 stuks fruit per dag te eten met daarbovenop minstens 2 ons groenten.
Gebruik jij weleens populaire fruitdrankjes vanwege je gezondheid? Laat hieronder weten welke, waarom en hoe je je erbij voelt!
