Super-antioxidant: ’s werelds krachtigste antioxidanten?!

Vrije radicalen zijn agressieve, schadelijke stoffen die in je lichaam ontstaan bij allerlei biochemische reacties. Antioxidanten zijn stoffen die oxidatie –en daarmee het ontstaan van vrije radicalen– helpen tegengaan. Ons lichaam maakt bepaalde enzymen aan die als antioxidant werkzaam zijn; de overige antioxidanten moeten uit voeding worden gehaald.

Antioxidanten in voeding (nutritieve / nutritionele antioxidanten) verschijnen steeds vaker in het nieuws omdat ze kanker zouden kunnen voorkomen en je zelfs langer kunnen laten leven. Niet ieder antioxidant is echter hetzelfde; daarom lees je hieronder meer over de meest effectieve “super-antioxidanten” die je via je voeding kunt binnenkrijgen…

Vitamines met antioxidantwerking

De bekendste antioxidanten zijn vitamines met een antioxidant-werking. De volgende vitamines hebben een antioxidatieve werking:

• Vitamine A (retinol)
• Vitamine B-complex (pyridoxine e.a.)
• Vitamine C (ascorbinezuur)
• Vitamine E (tocoferol & tocotrienol)

Bovenstaande vitamines hebben een matige tot vrij krachtige antioxidatieve werking. (bron)

Carotenoïden als antioxidanten…

De groep ‘carotenoïden’ omvat ten minste 600 moleculen uit de gigantische familie van ‘terpenen’ of ‘terpenoïden’ met een gele tot roodachtige kleur. Een aantal carotenoïden hebben een krachtige antioxidant-werking. De 3 belangrijkste hiervan zijn:

• Caroteen (zit in wortel, zoete aardappel e.a.)
• Lycopeen (zit in tomaten, watermeloen e.a.)
• Luteïne (zit in eidooier, sinaasappel e.a.)

Vooral de carotenen ‘alfacaroteen’ en ‘bètacaroteen’ zijn bekende antioxidanten. De super-antioxidant onder de carotenoïden is ongetwijfeld lycopeen!

Xanthonen met een antioxidatieve invloed

Xanthonen ofwel xanthenen behoren eigenlijk ook tot de carotenoïden. Het is een subgroep moleculen die net als alle andere carotenoïden bekend staan om diens gele, oranje, roze of rode kleur. De 3 xanthonen met de meest doeltreffende antioxidatieve uitwerking zijn:

• Kryptoxanthine (zit in papaja, sinaasappelschil e.a.)
• Astaxanthine (zit in zalm, kreeft, mangosteen e.a.)
• Zeaxanthine (zit in mais, saffraan e.a.)

Astaxanthine is veruit het krachtigste antioxidant van alle carotenoïden en xanthonen. Het zit voornamelijk in bepaalde algen. Flamingo’s en bepaalde roze-achtige vissen en schaaldieren krijgen het zodoende via hun voeding binnen.

Mensen krijgen astaxanthine op hun beurt binnen wanneer zij zalm, forel, garnalen, krab of kreeft eten.

Anthocyaniden met een anti-oxidatieve werking

Anthocyaniden zijn moleculen die bepaalde planten hun blauwrode tot paarse kleur verlenen. Zo geeft anthocyaan/anthocyanine een blauwpaarse kleur aan o.a. rode kool, zwarte bessen, aubergines en bramen. Anthocyaniden zijn zeer krachtige antioxidanten, maar helaas is gebleken dat anthocyaniden nauwelijks nog werkzaam zijn als antioxidant nadat ze zijn gegeten.

Curcuminoïden met een antioxidantfunctie

Curcuma ofwel geelwortel is een plantenkleurstof die de gele kleur geeft aan o.a. kerriepoeder. Curcuma bevat stoffen die lijken op carotenoïden, namelijk curcuminoïden. De belangrijkste curcuminoïden die kunnen worden geïsoleerd, zijn:

• Curcumine
• Demethoxy-curcumine
• Bisdemethoxy-curcumine

De combinatie van bovenstaande drie curcuminoïden levert een absoluut super-antioxidant op!

Vetzuren met een antioxidatieve functie

Een aantal essentiële vetzuren uit de omega-3- en omega-6-familie hebben een uiterst krachtige antioxidant-werking. Zo is alfalinoleenzuur in staat om een groot aantal andere antioxidanten (o.a. vitamines, aminozuren en carotenoïden) te hergebruiken oftewel ‘recyclen’. De belangrijkste vetzuren met een antioxidatieve werking zijn:

• Alfa-liponzuur (zit in orgaanvlees e.a.)
• Alfa-linoleenzuur (zit in lijnzaadolie e.a.)
• Gamma-linoleenzuur (zit in teunisbloemolie e.a.)
• Gebonden linolzuur (zit in vlees e.a.)

Vooral alfa-liponzuur mag met recht een super-antioxidant worden genoemd!

Mineralen & spoorelementen als antioxidant

Er bestaan een aantal mineralen en spoorelementen die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak van een aantal enzymen en co-enzymen (o.a. co-enzym Q10) die over een krachtige antioxidant-werking beschikken. Mineralen zijn dus zelf geen antioxidanten, maar ze zijn indirect antioxidatief. De belangrijkste mineralen en spoorelementen met een indirecte antioxidant-werking zijn:

• Selenium
• Chroom & zink
• Koper & mangaan

Aminozuren met een antioxidant-uitwerking

Aminozuren zijn de bouwstenen voor lichaamseiwitten. Sommige aminozuren beschikken over een krachtige antioxidant-werking. De belangrijkste antioxidatieve aminozuren zijn:

• Methionine
• Cysteïne
• Tryptofaan
• Tyrosine

Taurine is technisch gezien geen aminozuur, maar een aminosulfonzuur. Wel is taurine een heus “super-antioxidant”! Ook glutathion (opgebouwd uit 3 aminozuren) is een onwijs krachtig antioxidant.

Verschillende soorten antioxidanten: conclusie…

Antioxidanten zorgen ervoor dat je lichaam wordt beschermd tegen agressieve stoffen. De top 5 van krachtigste antioxidanten is als volgt:

1. Curcuminoïde (zit in geelwortel)
2. Astaxanthine (zit in garnalen, zalm e.a.)
3. Alfa-liponzuur (zit in orgaanvlees, erwten e.a.)
4. Taurine (zit in vlees, eieren e.a.)
5. Lycopeen (zit in watermeloen, tomaat e.a.)

Gezonde en gevarieerde voeding zorgt ervoor dat je allerlei belangrijke antioxidanten binnenkrijgt. Meer voorbeelden van antioxidantrijke producten zijn citrusvruchten, pruimen, granaatappels, boerenkool, uien, groene thee, rode wijn, peterselie, soja, knoflook, broccoli, spinazie etc. Let wel: inmiddels is bekend dat bepaalde antioxidanten in extreem hoge concentraties (supplementen e.a.) de gezondheid juist kunnen schaden. (bron)

Vrije radicalen: ’terroristen’ in je lichaam…

We hebben het op Gezond’r al eerder gehad over de ‘slechte’ vrije radicalen en de ‘goede’ antioxidanten. Maar wat zijn vrije radicalen en antioxidanten nu eigenlijk, en wat doen ze precies?

Hoe ontstaan vrije radicalen?

Het menselijk lichaam kun je zien als een chemische fabriek. Je stopt er voedingsstoffen in –in de vorm van voedsel en voedingssupplementen– en deze worden omgezet in onder meer energie en bouwstoffen. Hierdoor voelt de mens zich goed, slaapt de mens prettig, is deze in staat te functioneren, te groeien, af te vallen, et cetera. Net als iedere chemische fabriek blijft ook het menselijk lichaam met reststoffen en afvalstoffen zitten.

Wat zijn vrije radicalen?

Vrije radicalen zijn afvalstoffen (moleculen of atomen) die verstoord zijn geraakt doordat ze er een elektron hebben bijgekregen of er juist een zijn kwijtgeraakt. Hierdoor worden ze instabiel en agressief en dringen ze een verbinding op aan nabijgelegen deeltjes in het lichaam (bijvoorbeeld celwanden, DNA-strengen, enzymen of bouwstoffen) en beschadigen ze deze. Moleculen die worden aangetast kunnen zelf ook weer vrije radicalen worden. Het ontstaan van vrije radicalen is te danken aan de chemische processen in onze lichaamscellen (verbrandingsprocessen en oxidatieprocessen). Factoren die bijdragen aan het ontstaan van vrije radicalen zijn onder meer:

• Tabak roken
• Chemisch-synthetische voedingsadditieven (E-nummers)
• Blootstelling van de huid aan UV-straling / zonlicht
• Röntgenstraling / bestraling tegen kanker
• Resten van bestrijdingsmiddelen in voeding
• Zware metalen in voeding
• Resten van kunstmest in voeding
• Luchtverontreiniging & waterverontreiniging
• Geneesmiddelengebruik / medicijngebruik
• Alcohol

Vrije radicalen worden (in mindere mate) ook door lichaamscellen gebruikt om virussen en bacteriën te bestrijden, maar dit gebeurt vaak ongecontroleerd en ongericht.

Wat is het gevolg van vrije radicalen?

Vrije radicalen zijn moleculen of atomen die schade aanrichten aan DNA en cellen in het menselijk lichaam. Vrije radicalen zijn niet alleen medeverantwoordelijk voor lichamelijke veroudering, maar ook voor uiteenlopende ziekten en schade aan huid en bindweefsel. Het lijstje met ziekten en kwalen waarbinnen vrije radicalen een belangrijke rol blijken te spelen, wordt alsmaar langer en langer. Enkele voorbeelden zijn:

• Hart- & vaatziekten
• Pigmentvlekken
• Staar (cataract)
• Neurologische aandoeningen
• Reumatische aandoeningen
• (Auto-)immuunziekten
• Tumoren

Wat kun je doen tegen vrije radicalen?

Het menselijk lichaam weert zichzelf tegen vrije radicalen met behulp van enzymen en mechanismen om vrije radicalen te neutraliseren en af te voeren. Lichaamsmechanismen die vrije radicalen tegengaan worden antioxidantsystemen genoemd. Antioxidantsystemen weerhouden vrije radicalen ervan schade aan te richten in ons lichaam door elektronen af te staan. Enkele voorbeelden van belangrijke en krachtige antioxidanten en stoffen met antioxidatieve eigenschappen zijn als volgt:

• Glutathion
• Vitamine C + Vitamine E
• Vitamine A, Vitamine B2 & B6
• ‘Bètacaroteen (pro-vitamine A)
• Vitamine P’ (bioflavonoïden)
• Omegavetzuren
• Zink, Selenium, Koper en Mangaan
• Groene thee-extracten
• o-enzym Q10 (CoQ10)
• Melatonine + Taurine

Onze moderne leefstijl draagt sterk bij aan het ontstaan van vrije radicalen en maakt het steeds belangrijker om je tegen vrije radicalen te weren (o.a. door het innemen van antioxidanten). Ongewenste oxidatie kun je ook helpen vermijden of tegengaan door een algehele gezonde levensstijl, een volwaardige en uitgebalanceerde voeding en voldoende lichaamsbeweging. Een antioxidanten-complex in de vorm van een voedingssupplement (pilletje of tabletje) is een goede aanvulling.

Let wel: het belang van antioxidantsupplementen wordt overschat…

Antioxidanten zijn erg belangrijk voor je lichaam en kunnen zeer bevorderlijk zijn voor de stofwisseling en het afvallen. Enkele voorbeelden van antioxidanten zijn: de vitamines A, C, E en B6, resveratrol, citroenzuur, zink, taurine en bepaalde enzymen… Als je gezond en gevarieerd eet (met voldoende groenten en fruit) krijg je de meeste antioxidanten gewoon binnen via je voeding. Met name drogisterijketens zien echter een kans om te scoren en brengen allerlei antioxidantensupplementen op de markt. En wat blijkt, deze supplementen zijn niet alleen overbodig, maar soms zelfs schadelijk voor de gezondheid.

Antioxidantsupplementen…

Antioxidanten zijn specifieke vitamines, mineralen, spoorelementen, enzymen, co-enzymen, zuren en andere stoffen die oxidatie in het lichaam tegengaan. Een appel wordt bijvoorbeeld bruin door toedoen van oxidatie. Wanneer je wat citroensap over een appel druppelt wordt deze niet bruin, door toedoen van de antioxidanten in citroensap. Op deze manier beschermen antioxidanten ons lichaam tegen o.a. vrije radicalen, kanker en cel- en weefselschade.

Er zijn tegenwoordig antioxidantensupplementen op de markt die tot vele malen de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) aan antioxidanten bevatten. Deze voedingssupplementen zijn niet alleen overbodig, maar kunnen zelfs gevaarlijk zijn. Tabletten waarin veel meer antioxidanten zitten dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid kunnen het risico op kanker juist vergroten. Vruchtendranken met toegevoegde antioxidanten zijn ongevaarlijk, maar overbodig voor mensen die gezond en gevarieerd eten.

Antioxidanten suppleren: conclusie…

Hoge doseringen antioxidantensupplementen kunnen de balans in je lichaam verstoren en leiden tot een verhoogd risico op kanker. Wanneer je bang bent voor een tekort aan krachtige antioxidanten kun je beter extra groenten, fruit en noten eten en bovendien witte en groene thee drinken.

Ben jij je bewust van de functionaliteit van antioxidanten en van jouw eigen antioxidant-inname? Laat hieronder een berichtje achter!