De term ‘zout’ wordt gebruikt voor een enorme verscheidenheid aan chemische verbindingen. In het dagelijks leven bedoelen we met zout meestal natriumchloride. Natriumchloride wordt aan consumenten verkocht als “keukenzout” of “tafelzout”. Het is een extreem populair kristallijn poeder dat als smaakversterker en conserveermiddel wordt toegevoegd aan allerlei etenswaren.
Natriumchloride bestaat uit twee elementen, namelijk natrium (Na) en Chloride (Cl). Dat is eigenlijk heel vreemd want zoutenkristallen bevatten van nature tot wel 91 verschillende elementen waar je lichaam écht iets aan heeft…
Zoutwinning
Consumptiezout (tafelzout & keukenzout) wordt uit steenzout of zeezout gewonnen. Zeezout wordt verkregen door de doelbewuste verdamping van zeewater. Steenzout oftewel klipzout komt veelal uit minerale gesteenten die miljoenen jaren geleden zijn ontstaan door vulkanische indamping van binnenzeeën.
Raffinage van zout
Van al het zout dat wordt gewonnen, wordt 99% niet voor consumptie gebruikt, maar voor allerlei industriële doeleinden. Binnen deze industriële takken heeft men niets aan “rommelig” zout waarin allerlei macromineralen en spoorelementen zitten. De industrie wil “schoon” zout dat uitsluitend natrium en chloride bevat. Om die reden worden nagenoeg alle overige elementen uit het zout gefilterd. Het jammere hiervan is dat ook standaard tafelzout en keukenzout volledig worden geïsoleerd (uitgekleed).
Let op: ook de standaard zeezouten en zeezoutmolens bevatten veelal natriumchloride die (deels) is geraffineerd c.q. geïsoleerd.
Gezond zout is niet rendabel
Omdat de industrie erom vraagt, wordt vrijwel alle zout geraffineerd. Standaard zout (zowel industrieel zout als consumptiezout) wordt dus chemisch gereinigd; dit houdt in dat het met behulp van chemicaliën wordt geïsoleerd, gezuiverd, gedroogd en gebleekt. Tafelzout bestaat zodende voor minstens 98% natriumchloride, maximaal 1% water en ietsepietsie calcium, magnesium en/of sulfaat. Keukenzout bestaat voor minstens 95% uit natriumchloride en 5% uit water.
Voor ons lichaam is zoutraffinage doodzonde, want alle nuttige elementen gaan bij het zuiveren verloren. Mensen kunnen dan ook veel beter “onzuiver” zout gebruiken zoals ‘Keltisch zeezout’ of ‘Himalayazout’.
Standaard consumptiezout (keukenzout/tafelzout) wordt ongezonder gemaakt omdat het te duur is om de winning, productie en verscheping ervan los te trekken van industrieel zout. “Echt” zout is dus nauwelijks te koop omdat de massaproductie ervan economisch gezien niet rendabel is.
Slechte eigenschappen van “gewoon” (natrium)zout
Doordat zout geraffineerd wordt, bestaat het enkel nog uit natrium en chloride. Jammer, want de “onzuiverheden” die verwijderd worden zijn nou juist zo gezond. De natriumchloride die overblijft is daarentegen ongezond. Mensen krijgen er namelijk veel te veel van binnen omdat het overal aan wordt toegevoegd. Je hebt 1 à 3 gram natriumchloride per dag nodig, maar gemiddeld consumeer je dagelijks al snel 11 tot 12,5 gram.
Gevaren van een zoutoverschot
Een overschot aan zout is extreem slecht voor de gezondheid. Natrium is namelijk een mineraal en een elektrolyt. Zodoende zal een overschot aan zout je mineralenhuishouding en elektrolytenhuishouding (ionisch evenwicht/ionenbalans) verstoren. Ook de osmose, de hormoonhuishouding en de verhouding tussen zuren en basen kan erdoor worden ontregeld.
Omdat de meeste mensen veel te veel natriumchloride binnenkrijgen vanwege toegevoegd, geraffineerd zout, ontstaan allerlei gezondheidsklachten. De bekendste gevolgen van een overschot aan natriumchloride zijn als volgt:
- Vocht vasthouden (oedeem)
- Verhoogde bloeddruk (hypertensie)
- Overbelasting van hart & bloedvaten
- Hartkloppingen (palpitaties)
- Te snelle hartslag (tachycardie)
- Te trage hartslag (bradycardie)
- Ontregeling van de bloedstolling
- Neurologische symptomen (hersenen & zenuwen)
- Nierstenen & nierfalen
- Stagnering van cel-vernieuwing
- Spierkrampen & spierverzuring
Let op: recent, omstreden onderzoek van ‘The Journal of American Medical Association’ suggereert dat een overschot aan zout de kans op hart- en vaatziekten niet vergroot (bron). Dit onderzoek wordt echter ontkracht door ‘Harvard School of Public Health’ (bron).
Keltisch zeezout & Himalaya-zout
Er wordt nog altijd op kleine schaal “natuurzuiver” zout gewonnen. Dit is een grappige term, want natuurzuiver zout is ongezuiverd en dus onzuiverder dan tafelzout. Deze onzuiverheid maakt ongeraffineerde zoutsoorten echter wel beduidend heilzamer. De bekendste voorbeelden van gezondere zoutsoorten zijn:
- Himalaya-zout
- Keltisch zeezout
- Sel Gris (Keltisch grijs zout)
- Fleur de Sel (Keltische zoutbloem)
- Haliet (zoutsteen c.q. diamantzout)
- Zwart halietzout (Kala Namak)
- Alea Rouge (Hawaïaans rood vulkanisch kleizout)
Let op: het is zonde om pure zoutsoorten te gebruiken bij het koken omdat waterhoudende zoutkristallen relatief snel oplossen. Je kunt ze dan ook beter pas ná de bereiding over gerechten strooien.
91 mineralen & spoorelementen
Ongeraffineerde ofwel ongezuiverde zoutsoorten zoals Himalayazout en Keltisch zeezout bevatten –naast natrium en chloride– tot wel 89 aanvullende elementen, waaronder essentiële macromineralen en spoorelementen. Hierbij de volledige lijst met elementen die in ongezuiverde zoutkristallen aanwezig kunnen zijn:
lithium, beryllium, boor, koolstof, stikstof, fluoride, magnesium, aluminium, silicium, fosfor, sulfur, kalium, calcium, scandium, titanium, vanadium, chroom, mangaan, ijzer, kobalt, nikkel, koper, zink, gallium, germanium, arseen, selenium, broom, rubidium, strontium, ytterbium, zirkonium, niobium, molybdenum, technetium, ruthenium, rodium, palladium, zilver, cadmium, indium, tin, antimonium, tellurium, jood/jodium, cesium, barium, lanthanium, cerium, praseodymium, neodymium, promethium, samarium, europium, gadolinium, terbium, dysprosium, holmium, erbium, thulium, ytterbium, lutetium, hafnium, tantalium, wolfram, rhenium, osmium, iridium, platina, goud, kwik, thallium, lood, bismut, polonium, astatium, francium, radium, actinium, thorium, protactinium, zwavel, uranium, neptunium, plutonium, ammonium en water (waterstof + zuurstof).
Ongeraffineerde zoutsoorten zoals Himalayazout en Keltisch zeezout zijn puur natuur. Ze zijn niet geïsoleerd, niet gewassen, niet gedroogd en niet gebleekt. Ze zijn dus nog vochtig en bevatten zodoende allerhande water-minnende mineralen!
Sole
Van natuurlijke, ongeraffineerde zoutsoorten kan een zogenaamde ‘sole’ worden gemaakt. Een sole is eigenlijk een luxe vorm van ‘pekel’ die wordt vervaardigd uit water en ongezuiverd steenzout of zeezout (o.a. Himalayazout, Keltisch zeezout & halietzout). Men doet maximaal 353 gram zoutsteen of natuurzuiver zeezout in 1 liter water. Het duurt ongeveer 1 uur voordat het zout volledig is opgelost. Van de zoutoplossing doet men uiteindelijk één theelepel in 1 glas (250 milliliter) water, wat logischerwijs wordt opgedronken.
Wanneer een sole ingenomen wordt, zou dit de lichaamsvloeistoffen in staat stellen zich vrij te bewegen door celmembranen, vaatwanden en nier-nefronen. Geraffineerd (gezuiverd, gebleekt, gedroogd) zout daarentegen, zou de vrije uitwisseling van vloeistoffen en mineralen verhinderen, waardoor deze stagneren in de weefsels, de gewrichten en het lymfestelsel.
Een sole van ongeraffineerd, mineraalrijk zout zou over talloze gezondheidsbevorderende eigenschappen beschikken. Zo zou een sole je maag-darmstelsel schoonhouden en bevorderlijk zijn voor o.a. de spijsvertering; in het bijzonder voor de koolhydraatstofwisseling.
Goedkope zoutoplossingen
Himalayazout en Keltisch zeezout zijn relatief duur. Er zijn dan ook mensen die soles maken van goedkopere zoutsoorten, waaronder bicarbonaat. Bicarbonaat staat ook wel bekend als:
- Natriumbicarbonaat
- Natriumwaterstofcarbonaat
- Dubbelkoolzure soda
- Baksoda / bakpoeder / “baking soda”
- Zuiveringszout (maagzout)
Let op: bicarbonaat kan zorgen voor diarree, misselijkheid, buikpijn, nierproblemen, urinewegstenen en zelfs hartklachten. Sowieso is huishoudsoda NIET geschikt voor consumptie! Hoewel de chemische structuur van baksoda en huishoudsoda overeenkomt, is het vervaardigingsproces en bewerkingsproces verschillend. Zo kunnen er schadelijke processtoffen worden gebruikt bij de vervaardiging van huishoudsoda. Hoewel sommige sites beweren dat het geen kwaad kan om zuiveringszout te drinken, raadt Gezondr aan om uitsluitend voor consumptie bedoelde zouten te gebruiken voor soles.
Naast natriumbicarbonaat worden er ook nog weleens andere goedkope zouten gebruikt voor de vervaardiging van soles. Hierbij valt te denken aan kaliumzout (kaliumchloride), salmilakzout (ammoniumchloride) en jodiumzouten (JOZO) zoals natriumjodide, kaliumjodide, natriumjodaat of kaliumjodaat. Ook Dit is geenszins raadzaam.
Tot slot
Zout (natriumchloride) is een essentieel bestanddeel van de intracellulaire en extracellulaire lichaamsvloeistoffen van mensen. Te veel zout (hypernatriëmie) is gevaarlijk, maar te weinig zout (hyponatriëmie) eveneens. Ongeraffineerde zoutsoorten zoals Himalayazout en Keltisch zeezout kunnen een dergelijke schadelijke mineralendisbalans of elektrolytenstoornis helpen voorkomen.
Heb jij weleens ongeraffineerd zout gebruikt, zoals Keltisch zeezout of Himalaya-zout? Hoe vond je het smaken en heb je het idee dat het heilzaam is? Laat hieronder een reactie achter!
44 Reacties
Hallo, ik heb al een hele poos geleden Keltisch zout gekocht dat ik wou gebruiken i.p.v. Zechsal Zout voor een voetbad. Dan had ik daarna over ‘Sole’ ergens gelezen en dan ook gedaan en ingenomen, maar dan ben ik na een tijd toch gestopt omdat ik toch begon te twijfelen aan de hoeveelheid zout dat ik in totaal innam. Maar ik heb nog steeds een hoeveelheid Keltisch zeezout (in een zak) dat ook nog zand/klei bevat. Hoe kan ik dat nu gebruiken? In een voetbad? maar hoeveel dan? En wat i.v.m. koken? Is er een manier dat ik het natuurlijk kan ‘zuiveren’? m.a.w. ontdoen van het zand? Groetjes, Brigitte
Ik heb alle reacties gelezen. Ook ik heb Keltisch zout in huis op aanraden van de verkoopster bij De Maolen. Sinds een maand eet ik geen gluten meer, er is bij mij glutensensitiviteit geconstateerd. Ook heb ik Hashimoto en Fybromialgie. Nu ik mij inlees over deze drie punten (Hashimoto en Fybromialgie zijn allebei auto-immuumziektes) kom ik vele dingen tegen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Keltisch zout heb ik aangeschaft om brood te kunnen bakken. Ik had er nog nooit van gehoord. Ik lees veel over “sole” en vraag mij af of dit voor mij ook goed zou zijn. Ik ben nu erg blij dat ik mij zo goed voel, maar het kan altijd beter. Zijn er ook mensen die in zo’n soort gelijke situatie zitten?
Beste Evertdina, De ziekte van Hashimoto is inderdaad een auto-immuunschildklieraandoening. De oorzaak en het ontstaansmechanisme van fibromyalgie, daarentegen, zijn vooralsnog onbekend. Er zijn aanwijzingen dat auto-immuunfactoren betrokken (kunnen) zijn bij fibromyalgie, maar de exacte onderlinge causaliteit en correlatie is nog altijd niet duidelijk. Fibromyalgie zou het directe of indirecte gevolg kunnen zijn van bepaalde auto-immuunziekten en in bepaalde gevallen zelfs een auto-immuunziekte kunnen zijn. Maar nogmaals: duidelijkheid hieromtrent dient te worden verkregen middels aanvullend wetenschappelijk onderzoek. (bron) Coeliakie is een auto-immuunziekte, maar gluten-intolerantie en glutenovergevoeligheid / glutensensitiviteit niet. De verschillende termen worden nog weleens door elkaar gebruikt (ik betrap mezelf er ook nog weleens op…), maar ten onrechte. Overigens zie ik heel veel personen die zowel te kampen hebben met de ziekte van Hashimoto als glutenproblemen. Ik zou je heel graag uitleg geven over de misverstanden en tegenstrijdigheden die je bent tegengekomen omtrent fibromyalgie, gluten en schildklier, maar zou je me dan concrete voorbeelden kunnen aanreiken? Meer informatie vind je desgewenst in de volgende Gezondr-artikels, en des te meer in de reacties daaronder:
Met het oog op Keltisch Zeezout zou ik niet te veel verwachten… De kleine hoeveelheden macromineralen en sporenelementen in dit zout (waarvan je hopelijk niet veel gebruikt en dus spaarzaam mee omspringt) zullen niet al te veel effect hebben op zulke concrete lichamelijke problemen. Keltisch Zeezout is en blijft naar mijn mening beter dan ‘gewoon’ zout, maar je moet er geen wonderen van verwachten. Sterkte & groeten, Paul
Hoi evertdina, lees ns het boek Medical Medium van Anthony Williams, die linkt al jouw genoemde ‘vage’ ziektes aan één virus! Sterkte!
bevat een geraffineerd zout minder natriumchloride? en is het daarom ook gezonder om ongeraffineerd zout te eten?
Ja, in de context van zout houdt de term ‘raffineren’ in dat zout wordt uitgekleed tot vrijwel uitsluitend natrium en chloride uit de zoutkristallen zijn overgebleven. Dus geraffineerd zout bevat naar verhouding inderdaad meer natriumchloride dan ongeraffineerd zout. De positieve keerzijde hiervan is dat in ongeraffineerd zout nog altijd kleine hoeveelheden van een heleboel verschillende aanvullende (essentiële) macromineralen en sporenelementen aanwezig zijn, welke het menselijk lichaam nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren. Dus in dat opzicht kun je stellen dat ongeraffineerd zout inderdaad gezonder is dan geraffineerd zout. Het gaat om marginale verschillen en ‘gezond’ is bovendien nogal een interpretatiegevoelig begrip, maar naar mijn persoonlijke mening is ongeraffineerd zout ook ten aanzien van bleekmiddelen en dergelijke heilzamer dan geraffineerd zout.
Ik gebruik sinds kort sole, maar heb het idee dat mijn bloeddruk verhoogd is. Kan dat? Hopelijk niet want dat is mijn probleem juist. gaarne Uw visie hierover, waarvoor dank. Met vr. groet, Eveline
Ja, dat kan zeker, afhankelijk van hoe groot en hoe sterk je soles zijn en hoe vaak je ze inneemt. Bovendien speelt je overige zoutinname een belangrijke rol, evenals de bloedconcentratie van overige elektrolyten (calcium, kalium, magnesium e.a.). Waar leid je eigenlijk uit af dat je bloeddruk te hoog zou kunnen zijn? Laat gewoon eens je bloeddruk opmeten, dan hoef je niet langer te gissen en kun je concrete maatregelen treffen. Sterkte!
Dank voor je reactie. Mijn bloeddruk wordt thuis regelmatig gemeten en ook bij de huisarts. Ik houd het zelf in de gaten. sinds ik sole gebruik vind ik dat het aan het stijgen is. 1x ´s ochtends en 1x voor het slapen gaan zoals geadviseerd. Ik kook er weliswaar niet mee.zou het daaraan kunnen liggen? Bouillonblokjes. die ben ik ook van plan te laten voortaan. Gr. Eveline
Hallo Eveline, Allereerst wil ik toch graag even benadrukken dat het gebruik van sole’s in bovenstaand artikel over ongeraffineerde zoutsoorten geenszins wordt geadviseerd of aanbevolen. Het fenomeen wordt enkel besproken. Daarnaast is en blijft je totale dagelijkse natrium-inname de belangrijkste factor. Het lijkt me geenszins bevorderlijk om een sole van Keltisch Zeezout of Himalayazout bovenop je gebruikelijke zoutconsumptie in te nemen. Het idee lijkt me veeleer om het gebruik van geraffineerd zout te minderen door kant-en-klare fabrieksproducten te mijden… En daarvoor in de plaats meer zelfbereide natuurvoedingsmiddelen te gaan gebruiken (waar gemiddeld genomen veel minder zout in zit) en dit aan te vullen met een sole. Nogmaals, ik raad het niemand aan, ik bespreek enkel de gebruiken en mogelijkheden. Mocht je bloeddruk inderdaad zijn gestegen, dan zou het raadzaam kunnen zijn om je totale intake van natriumchloride af te bouwen. Bijvoorbeeld door de sole in het vervolg te laten staan, maar eventueel ook door een natriumarm dieet te volgen… Succes! Groeten, Paul
Hallo Eveline, Allereerst wil ik toch graag even benadrukken dat het gebruik van sole’s in bovenstaand artikel over ongeraffineerde zoutsoorten geenszins wordt geadviseerd of aanbevolen. Het fenomeen wordt enkel besproken. Daarnaast blijft je totale dagelijkse natrium-inname in deze context de belangrijkste factor. Daarbuiten zijn er naast een natriumoverschot (hypernatriëmie) natuurlijk meer mogelijke oorzaken van hoge bloeddruk (evenals tipt ter voorkoming). Het lijkt me geenszins bevorderlijk om een sole van Keltisch Zeezout of Himalayazout bovenop je gebruikelijke zoutconsumptie in te nemen. Het idee lijkt me veeleer om het gebruik van geraffineerd zout te minderen door kant-en-klare fabrieksproducten te mijden… En daarvoor in de plaats meer zelfbereide natuurvoedingsmiddelen te gaan gebruiken (waar gemiddeld genomen veel minder zout in zit) en dit aan te vullen met een sole. Nogmaals, ik raad het niemand aan, ik bespreek enkel de gebruiken en mogelijkheden. Mocht je bloeddruk inderdaad zijn gestegen, dan zou het raadzaam kunnen zijn om je totale intake van natriumchloride af te bouwen. Bijvoorbeeld door de sole in het vervolg te laten staan, maar eventueel ook door een natriumarm dieet te volgen… Hierbij nog 5 tips om minder zout te eten en belangrijke weetjes omtrent zout… Mocht je je zorgen maken over je bloeddruk en/of natriumstatus, neem dan even contact op met je huisarts… Succes ermee! Groeten, Paul
Besten, sinds kort importeren en verkopen we Flor de Sal uit Portugal. De Algarve vlakbij de Spaanse grens om precies te zijn. De smaken van de verschillende kwaliteitsniveaus en de leuke combi’s met andere smaken heeft ons doen besluiten om hiermee van start te gaan. En uiteraard gebruiken we het zelf ook, al is het met mate. Nu is er m.b.t. Flor de Sal uit Portugal niet veel te vinden qua info. Is bij jullie iets bekend? Groeten, Cor
Beste C.P. Flor de Sal is de letterlijke Portugese vertaling van het Franse Fleur de Sel (Bloem van Zout). Hoewel dit type met de hand gewonnen zeezout van oudsher op het Franse schiereiland Bretagne (en daarnaast in Mexico) gewonnen werd, wordt het tegenwoordig o.a. ook in Portugal, Spanje, Griekenland, Brazilië en Canada gecommercialiseerd. (bron) Qua exacte samenstelling zal het ene zout ietwat afwijken van het andere zout.
Als ik verzuring (van het lichaam) wil tegengaan, kan ik daarvoor dan keltisch zeezout blijven gebruiken of moet dat per se natriumbicarbonaat zijn? Graag uw reactie op deze vraag.
Wij gebruiken bewust Himalaya zout en beslist geen zeezout, dit als je goed nadenkt over de winning van het zout. In je artikel lees ik niets over winnen en zuiverheid van de zouten! Dit verdient even uitleg van mij en graag je reactie hierop. Himalaya zout is ongeveer 200 miljoen jaar geleden ontstaan en is opgeslagen in het Himalaya gebergte. Dit Himalaya zout is daar opgeslagen zonder omgeving vervuiling, Zeezout wordt nu gewonnen uit een vervuilde zee, waarin olie resten, chemicaliën en alles wat we er nu in lozen / weggooien in rond drijft. Denk ook even aan de plastic soep. Nergens kan ik lezen dat producenten dit zeezout reinigen, laat staan het niet nderbouwde verhaal over de reiniging op kleigronden waarbij het grijze zeezout ook deze kleiresten bevat. Het ongeraffineerde Himalaya zout heeft GEEN vervuilingen, E-nummer of antieklonter middelen, daarom voel je er beter door, Ook ik beweer dat je weinig zout moet gebruiken, maar gebruik dan ook het beste zout wat er is, het Himalaya zout.
Beste Margot, Heb je bovenstaande alinea ‘zoutwinning’ opgemerkt? Om aan je verzoek om een reactie mijnerzijds te beantwoorden… Zo simpel en zwart-wit als jij hem stelt, is de vergelijking tussen Himalayazout enerzijds en Sel Gris anderzijds sowieso echt niet. Himalayazout wordt gewonnen in een gigantische, industriële zoutmijn (de op 1 na grootste zoutmijn ter wereld) in Khewra, in de Pakistaanse Punjab-regio. Er is niks idyllisch of romantisch aan deze ‘onvervuilde’ zoutwinning. Verdiep je maar eens in de daadwerkelijke handmatige winning van Himalayazout door vele honderden onderbetaalde pakistanen, en de veronderstelde schoonheid die zo kenmerkend is voor het daadwerkelijke Himalayagebergte verdwijnt als sneeuw voor de zon. Begrijp me niet verkeerd, ook ik koop tegen beter weten in Himalayazout omdat ik het product als zodanig waardeer, maar ik ben me bewust van zowel de voor- als de nadelen ervan… Echt Keltisch zeezout (Sel Gris en Fleur de Sel) komt uit de Guérandestreek in Bretagne, Frankrijk. Dit zout is niet verontreinigd; het voldoet zelfs aan de zeer strenge Europese en Australische eisen voor consumptiezout. Sowieso wordt Keltisch zeezout op een totaal andere manier gewonnen dan commercieel/geraffineerd zeezout. Er bestaat zelfs volop organisch/biologisch Sel Gris wat nog aan VEEL strengere kwaliteitseisen moet voldoen dan Himalayazout (Pakistaanse zoutgiganten doen daarentegen echt niet aan organische of biologische productie). Het voordeel van Sel Gris is bovendien de zeestroming (Noord-Atlantische stroom/drift) waarop het zout wordt meegevoerd (dus niet primair afkomstig van de Europese of Britse kust), het zuurstofvoorzienende zeewater an sich, de golven, het zonlicht en de purificerende micro-organismen die zeeleven in stand houden… Al met al dient de oceaan als een uitmuntend zuiveraar. De controle op Keltisch zeezout is overigens zeer strikt en de zoutboeren (selmeliers en paludiers) doen er echt alles aan om de goede naam van Sel Gris (Sel gris de Guerande, Sel gris de l’Île de Ré, Sel gris de l’Ile de Noirmoutier, Grigio di Cervia, Alcochete sal grosso e.a.) en Fleur de Sel te beschermen. Als puntje bij paaltje komt, levert Sel Gris (Keltisch zeezout) ook nog eens beduidend minder natrium en veel meer essentiële macromineralen en sporenelementen dan Himalayazout. Dus als je het dan toch wilt hebben over de WINNING van zout, dan doet Sel Gris absoluut niet onder voor Himalayazout, integendeel! Zeezout dat commercieel wordt gewonnen, wordt inderdaad verkregen door bassins te laten vollopen met zeewater en deze af te sluiten, waarna het water verdampt door zonnewarmte en zoutkristallen achterblijven. Rondom Guérande — Bretagne liggen nog altijd de tweeduizend jaar oude zoutmoerassen die tot op de dag van vandaag niet verontreinigd zijn geraakt. Het gehele zoutwinningsproces duurt zo’n twee weken, waarbij het zout uiteindelijk door de zon wordt gedroogd en handmatig opgeschept. Met als resultaat: een mineraalrijk, zacht en smaakvol kwaliteitszout dat aan de hoogste kwaliteitseisen voldoet. Begrijp me niet verkeerd; ik heb een hekel aan geraffineerd zeezout en heb standaard zowel grof als gemalen Himalayazout in huis, maar echt (ongeraffineerd) Keltisch zeezout is van uitmuntende kwaliteit, de biologische/organische vorm (met het Franse biologische label “Nature et Progrès”) des te meer. (bron + bron + bron + bron) Hoe dan ook hebben beide zoutsoorten hun voordelen en nadelen en is de ene soort niet per definitie superieur aan de andere. Naar mijn mening is vooral geraffineerd en chemisch gebleekt wit zout (zowel grof zeezout als fijn tafelzout/keukenzout) van belabberde kwaliteit. Groeten, Paul
Moet sole (ongewassen en ongeraffineerd keltisch zeezout, opgelost in water) niet gekookt worden voor consumptie?
Beste Maarten, Heel veel Nederlandstalige websites beweren inderdaad dat water voor een sole “moet worden gekookt en afgekoeld”, maar er is niet 1 website die uitlegt WAAROM dat het geval is. Waarschijnlijk is deze ‘fabel’ omtrent soles ontstaan doordat men Engelstalige websites heeft gekopieerd. Vooral op Amerikaanse sites beweert men namelijk dat je voor een sole doorgefilterd/nagefilterd water moet gebruiken (overigens vermelden ook zij niet WAAROM dit moet…). Vervolgens zijn er veel Amerikaanse websitebezoekers die in de commentssectie aankaarten dat men geen waterfilterapparaat in huis heeft en het water om die reden kookt… Dit is echter volkomen nutteloos, want het koken doet niets met de waterkwaliteit. Zelfs nafilteren is nutteloos, des te meer in geval van Nederlands leidingwater, want Nederlands kraanwater is van ontzettend hoge kwaliteit. Dat je voor een sole gekookt water moet gebruiken is al met al een misverstand. Hopelijk verklaart dit het een en ander. Groeten, Paul
Mijn zoon heeft een malabsorbtie-syndroom, d.w.z. dat voedingsstoffen onvoldoende worden opgenomen. Hij is al veel afgevallen en extreem vermoeid maar de artsen hebben de oorzaak nog niet gevonden. Als hij de dag start met Sole, heeft hij nog een soort dag. Als hij het overslaat, is hij misselijk, ziek, en uitgeput. Het is overduidelijk dat de Sole het verschil maakt v.w.b. zijn malabsorptie/opnamestoornis.
Onze zoon heeft ook voedselopnameproblemen. Hij is altijd vermoeid en zal nooit uitgerust opstaan. Ook weinig energie en zo. Oorzaak: onvoldoende goede darmflora op bepaalde plekken in de darmen en lactose-intolerantie. Een glutenvrij en lactosevrij dieet helpt. Nu het zout nog aanpassen. Waar te koop?
Hoi Paul (red), Vraagje: hoe wordt soda eigenlijk gezuiverd? Er staat op mijn verpakking: extra gezuiverd, maar nu heb ik eens gelezen dat dit met formaldehyde wordt gezuiverd. Is dit correct? En kan ik het als veilige aanvulling (deels vervanging) gebruiken van mijn wasmiddel om mee te wassen? Groet, Rene
Beste Rene, Hoewel bovenstaand artikel over consumptiezout gaat (en niet over industrieel zuiveringszout) en ik dit artikel graag on topic houd, zal ik toch even inhoudelijk reageren… Dubbelkoolzure soda oftewel natriumbicarbonaat oftewel zuiveringszout is een base/loog. De term soda verwijst in beginsel naar een drietal verwante natriumhoudende stoffen: 1.) Natriumcarbonaat (Na2CO3): de gebruikelijkste betekenis van soda; 2.) Natriumwaterstofcarbonaat (NaHCO3): dubbelkoolzure soda, natriumbicarbonaat, baksoda. 3.) Natriumhydroxide (NaOH): bijtende/ontstoppende/caustic soda. Natriumcarbonaat heeft als toevoeging aan levensmiddelen het E-nummer E500. Natriumwaterstofcarbonaat oftewel natriumbicarbonaat wordt ook wel gebruikt in bakpoeder als rijsmiddel in plaats van gist en heeft als toevoeging aan levensmiddelen het E-nummer E500(ii). Als het aankomt op kleding… met soda kun je bepaald soort vlekken uit witte kleding halen… en je kunt de trommel van je wasmachine ermee verfrissen omdat soda zeepresten en geurtjes wegneemt… Maar op de lange termijn is soda niet goed voor kleding, noch voor je wasmachine. Schoonmaaksoda is namelijk een sterkere base dan baksoda en bijt aanzienlijk. Het kan zowel de kleur als de structuur van textiel aantasten. Daarnaast reageert soda met bepaalde metalen (waaronder aluminium), waardoor het bij stelselmatig gebruik wasmachine-onderdelen kan aantasten. Sowieso is soda veeleer een desinfectans dan een wasmiddel. Het reinigt wel, maar is totaal anders van aard dan doorsnee wasmiddelen. Soda schuimt bijvoorbeeld niet en is niet oppervlakte-actief… Ik ben geen expert, maar ik zie niet in waarom het als vervanging voor wasmiddel zou kunnen dienen. Soda lijkt me hoogstens geschikt om ongewenste geurtjes uit kleding te verwijderen. Het is niet voor niets dat soda vroeger in combinatie met zeep werd gebruikt (Zand-Zeep-Soda). Soda bijt, bleekt, ontstopt, verzeept en weekt los, enigszins afhankelijk van de soort, concentratie en toepassing… maar het is geen wasmiddel, hooguit een ingrediënt van een wasmiddel. Wasmiddelen bevatten naast bicarbonaat doorgaans ook niet-ionogene & amfotere oppervlakteactieve stoffen, zeolieten, zuren, polycarboxylaten, silicaten, fosfonaten, boraten, bonaten, sulfaten, witmiddelen, anti-vergrauwingsmiddellen, schuimregelaars, enzymen en kleurbeschermers, en dat is niet voor niets… Hoe soda gezuiverd wordt durf ik niet te zeggen; ik weet dat er ammonia en kooldioxide/koolzuurgas aan de productie van soda te pas komen, maar formaldehyde betwijfel ik. Voor zover ik weet is ‘extra gezuiverde’ soda of ‘Sodium Bicarbonate Extra Pure’ vooral marketingtechnisch interessant en niet erg relevant voor de eindgebruiker. Ik zal binnenkort eens op de verpakking in de supermarkt kijken om te zien wat het verschil is tussen ongezuiverde, gezuiverde en extra gezuiverde soda… Groeten, Paul
@ Sylvia (06-feb-2014): Kijk bij de verkooppunten op KeltischZeezout.com…
Beste Santpoort, Ik heb je linkje verwijderd omdat het een (commerciële) webwinkel betreft. Overigens vind ik de site KeltischZeezout.com wel grappig… Ze adverteren met de volgende kwaliteiten omtrent Keltisch zeezout: Handwerk (in welke zin is zout handwerk?); Natuurzuiver (wat betekent dit?); Zeer mineraalrijk (zout is per definitie mineraalrijk, natrium en chloride ZIJN immers mineralen); Rechtstreeks van de boer (ik wist niet dat er Keltische zeezoutboeren bestonden). Mijns inziens een tikkeltje aan de nietszeggende kant. Overigens gebruik ik zelf ook Keltisch Zeezout, een bijzonder fijn product! :D
Waarom gebruik je niet Herbamare van Dr. Vogel. Niet meekoken, allemaal kruiden.
Beste Christine, Herbamare van A. Vogel bestaat nog altijd voor 94% uit geraffineerd zeezout (natriumchloride). De overige 6% aan productsamenstelling wordt verdeeld over verschillende groenten en kruiden, waaronder selderij, prei, waterkers, ui, bieslook, peterselie, maggi, paprika, mierikswortel, knoflook, basilicum, marjolein, rozemarijn, tijm en kelp. Ik beweer niet dat Herbamare slechter is dan ‘gewoon zout’, maar veel beter is het evenmin. De smaak zal kruidiger zijn, maar het zout dat wordt gebruikt in A. Vogel Herbamare an sich is ordinair geraffineerd zeezout. Groeten, Paul
Ik heb navraag gedaan bij Dr. Vogel, m.b.t. tot het door hen gebruikte zeezout in Herbamare. Zij geven in een e-mail aan dat hun zeezout uit de Camarque Frankrijk geraffineerder en ongebleekt is. Op de verpakking staat niet dat het uit 94% natriumchloride bestaat, alleen dat het uit 94% zeezout bestaat, waarvan 93,6 gram zout en 620 ug jodium.
“Zout” IS in principe natriumchloride, of het nu steenzout, zeezout, kristalzout, keukenzout, tafelzout of klipzout wordt genoemd… Hetzelfde geldt als er een mooie merknaam aan wordt gegeven zoals Herbamara… Evenals alle producten met de voorvoegsels “sal”, “sel” en “sol”… Er zijn inderdaad producenten die -meestal om marketingtechnische redenen- een klein deel van het natriumzout vervangen door bijvoorbeeld jodium (jodiumzout/JOZO), kalium (kaliumzout/KCI) of nitriet (nitrietzout/colorozo/pekelzout), maar dit dient dan op de verpakking te worden vermeld. Zelfs bovengenoemde zoutsoorten, waaronder Keltisch Zeezout en Himalayazout bestaan voor het overgrote merendeel uit natriumchloride; het enige verschil is dat deze zoutsoorten niet chemisch gebleekt en geraffineerd zijn, waardoor er ook nog altijd de van nature aanwezige macromineralen en sporenelementen in zitten. In beginsel bestaat elke vorm van consumptiezout/voedingszout voor >93 a 94% uit natrium en chloride. Voor strooizout (tegen gladheid op wegen) geldt logischerwijs andere wetgeving. De ingrediënten van Herbamare Original Kruidenzout staan overigens gewoon op de website van Dr. Vogel vermeld: 94% zeezout, 6% groenten en kruiden (selderij*, prei*, waterkers*, ui*, bieslook*, peterselie*, maggiplant*, paprika*, mierikswortel*, knoflook*, basilicum*, marjolein*, rozemarijn*, tijm*) en kelp. Bevat 93,7% natriumchloride. *Afkomstig van 100% gecontroleerde biologische teelt. (bron) Groeten, Paul
Paul, wil je iets veranderen in mijn vorige reactie over Herbamare? Er staat nu ‘geraffineerder’. Dat is niet corrrect. Ik heb volgens mij geschreven -en in ieder geval willen schrijven- dat Herbamare ongeraffineerd en ongebleekt is. Dat is de informatie die ik gekregen heb.
Wellicht een foutje van de autocorrectie… :P Dat verklaart in ieder geval je reactie. Als er inderdaad ongeraffineerd zeezout wordt gebruikt in A. Vogel Herbamare, dan zal dit zout vergelijkbaar zijn met het in bovenstaand artikel beschreven Keltisch zeezout, wat lichtgrijs van kleur is en wordt gewonnen aan de noordwestelijke kust van Frankrijk.
Himalayazout kun je kopen bij Body & Fit.
Een paar weken geleden bij toeval wat zitten lezen over zout. Ik was altijd van mening dat zout gewoon zout was en dat de verhalen van bijvoorbeeld Pluim op Reis over speciale zoutsmaken behoorlijk overdreven waren. Toch eens eens uit nieuwsgierigheid een zout smaaktest gedaan, eerst een klein beetje keukenzout op een theelepeltje gedaan en geproefd en als reactie een bijna verstikkende smaak (chloor-achtig) met sterk prikken in de keel. Eigenlijk als conclusie dat het een soort chemische stof is die je binnenkrijgt. In ieder geval zeker niet lekker. Daarna een aantal korrels (echt) zeezout op de theelepel en dezelfde test gedaan. Hierbij een zilte, veel minder overheersende prettige smaak geproefd en totaal niet dat sterk prikkende achterin de mond/keel. De smaak doet denken aan schaaldieren en heeft geen enkele overeenkomst met het keukenzout wat geen smaakmaker is maar een smaakverpester. Nu aten we eigenlijk al weinig zout, soms een beetje zeezout op een ei, maar sowieso steeds meer richting puur natuur (Paleo). Kortom, het zout wat in alle kant-en-klare levensmiddelen, brood en andere halffabricaten wordt gebruikt, is zout van de eerste categorie. Doe eens de test en je proeft wat het met je lichaam doet. Geraffineerd zout zou zomaar eens een van de grootste ziekmakers van deze tijd kunnen zijn.
Goedendag, vraagje: Keltisch zout is lekker, maar het blijft zout. Ik gebruik (als hart en vaatpatiënt) Jozo Bewust zout met 70% minder natrium voor het koken. Hoe wordt hier door jullie over gedacht? Groet, Marieke.
Beste Marieke, Ik zal proberen genuanceerd te reageren, maar als het op jodiumverrijkt zout aankomt, vind ik dat enigszins lastig. :P Keltisch zeezout bevat talloze macromineralen en spoorelementen, waaronder kleine beetjes jodium en kalium. Kortom: een gevarieerd natuurproduct. JoZo is van een sterk geraffineerd product waaraan van oudsher een heleboel jodium wordt toegevoegd, een spoorelement wat niet per se voordelen oplevert voor mensen zonder jodiumtekort (potentieel zelfs verregaande nadelen voor mensen met bepaalde schilklieraandoeningen en bijschildklieraandoeningen). Daarnaast worden er E-nummers (waaronder antiklontermiddelen) aan JoZo toegevoeg. In JoZo Bewust is het natrium vervangen door kalium, maar ook hier geldt weer: mensen zonder kaliumtekort hebben helemaal geen baat bij kalium. Sterker nog: kalium kan schadelijk zijn voor nierpatiënten, gebruikers van bloeddrukverlagers en mensen met een mild kaliumoverschot c.q. hyperkaliëmie. Daarnaast geldt dat zout doorgaans aan gerechten wordt toegevoegd vanwege de smaak; zout fungeert als een hele efficiënte smaakversterker. Zout met minder zout is simpelweg minder zout van smaak. Dus vervang je het natrium in tafelzout of keukenzout door kalium of jodium, dan dien je simpelweg meer zout te gebruiken om dezelfde zilte smaak te bewerkstelligen. Doe je dat niet, dan kun je net zo goed (of eigenlijk béter) minder zout gebruiken, dus afkicken c.q. ontwennen van zout. Waarom zou je zout gebruiken wat slechts deels uit zout bestaat!? Je strooit zout immers niet voor de sier over je eten. Tot slot is het totaal niet bewezen dat zout verantwoordelijk is voor hart- en vaatziekten (bron), dus de claims die o.a. op de JoZo-website staan worden niet ondersteund door concluderend wetenschappelijk onderzoek. Tot slot een letterlijke (en taalkundig incorrecte) quote van JoZo-website: “Een optie is om Jozo Bewust te gebruiken, dat bevat 70% minder natrium als gewoon zout.” (bron) Ik ben overigens slechts een blogger en geen arts of wetenschapper, dus zie mijn betoog vooral niet als (medisch) advies. Dit is simpelweg hoe ik erover denk. Hopelijk heb je er wat aan. Groeten, Paul
Ik heb het artikel gelezen en ik kan niet lezen waarom himalaya zout of keltisch zeezout nou zoveel beter is dan keukenzout. Je geeft aan dat keukenzout inderdaad geraffineerd is van zijn mineralen maar de gevolgen daarvan staan niet vermeld in het artikel. Er staat wel vermeld dat een teveel van zout schade kan berokkenen aan het lichaam wat uiteraard geldt voor alle zouten (alles in balans). En de mineralen die aanwezig zijn in het Himalayazout in wat verhoudingen zijn die aanwezig? Er kunnen best meer mineralen aanwezig zijn in het zout maar zijn de hoeveelheden ook significant? Aangezien we niet meer dan 6 gram zout per dag binnen moeten krijgen lijkt mij dat de mineralen aanwezig in het Himalayazout nooit significant kunnen bijdragen aan onze mineralenbehoefte. Ik werp gewoon een kritische blik op dit artikel. Voor de smaak kan zeker wel naar een ander zout dan keukenzout gekeken worden. (Ikzelf heb ook Himalaya gehad en vond de smaak veeeel beter dan keuken/tafel zout). Min vraag is eigenlijk gewoon: WAAROM is Himalaya/zeezout nou echt zoveel beter voor ons?
Hallo Sean, Goed punt! De twee belangrijkste redenen voor de veronderstelde ‘superioriteit’ van roze Himalayazout noem je eigenlijk zelf al: A. Je mag dagelijks hooguit 6 gram zout eten omdat zout slecht zou zijn voor je gezondheid; onder zout wordt in deze context nu juist natriumchloride verstaan, dus natrium en chloride: de 2 componenten waaruit geraffineerd keukenzout voor de volle 100% bestaat. B. Het gevolg van raffinage is dat je alléén nog maar deze 2 componenten van zout binnenkrijgt waarvoor gewaarschuwd wordt dat je ervoor moet oppassen door allerhande instanties. De term ‘balans’ die je oppert, ontbreekt dus volledig in geraffineerd zout. Je vraag is overigens volledig terecht, want ook Himalayazout moet voldoen aan de wereldwijde standaard voor consumptiezout. Himalayazout bestaat dan ook voor 97.41% uit natriumchloride en je moet er nog altijd niet meer van gebruiken dan van ‘gewoon’ zout. De overige elementen komen in PPM (parts per million) voor in Himalayazoutkristallen. Dat betekent echter niet dat de biologische beschikbaarheid ervan verwaarloosbaar is. De definitie van spoorelement is (in tegenstelling tot die van macromineraal) namelijk juist dat je er weinig van nodig hebt; “sporen” ervan kunnen dus al invloed uitoefenen. Het zou unfair zijn om gezondheidsclaims te verbinden aan Himalayazout; ik heb een enorme hekel aan suggestieve en wervende claims waarvoor afdoende wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt, vandaar ook dat ze in bovenstaand artikel ontbreken. Er zijn dus hoofdzakelijk aanwijzingen voor de heilzaamheid van Himalayazout. Wellicht is het lastig om het langetermijneffect ervan te bepalen, juist omdat het zo complex is qua samenstelling? Ikzelf gebruik roze Himalayazout overigens hoofdzakelijk omdat ik chemisch bewerkt zout verafschuw en niet omdat ik verwacht dat het specifieke effecten heeft op mijn fysieke of mentale gesteldheid. Mijn zienswijze is veeleer dat Himalayazout als geheel meer voordelen en minder nadelen heeft dan geraffineerd zout. Dat ik me goed voel bij Himalayazout zou best weleens toe te schrijven zijn aan het welbekende placebo-effect, maar dat neemt niet weg dat het een prettige bijkomstigheid is. Nou ja, mijn punt is dat het lastig blijft om specifieke gezondheidsvoordelen en -nadelen te verbinden aan natuurvoedingsmiddelen. Toch ben ik ervan overtuigd dat je lichaam meer heeft aan verse waspeen dan aan worteltjes uit een potje die worden klaargemaakt in de magnetron. En dat biologisch scharrelvlees beter voor je is dan een frikandel speciaal. Het is veeleer een visie dan een exacte wetenschap. Hopelijk verheldert dit mijn standpunt v.w.b. roze Himalayazout enigszins. Groeten, Paul
@ Sylvia: Ik weet niet welk merk je hebt gekocht maar gezuiverd Keltisch zeezout klinkt wat tegenstrijdig. Ik haal zelf altijd ‘Sel fin de Guerande’, organic fine sea salt (sel gris) bij een natuurvoedingswinkel (wellicht dat sommige supermarkten het ook hebben maar dat ben ik nog niet tegengekomen). Op de verpakking staat ‘unrefined’ (ongeraffineerd), wat denk ik de bedoeling is. Heb ook Himalaya zout in huis, maar weet niet welke beter is, of dat er geen tot weinig verschil in zit. Heeft iemand anders daar een idee over?
Ik mix Himalaya met Keltisch zeezout en strooi dat over mijn eten, ik gebruik het al heel lang en vind het heerlijk. ’s Morgens een boterham met biologische pindakaas en daaroverheen de zoutmix strooien, lekker!
Als je gebruik maakt van een sole elke dag, hoeveel heb je dan al genuttigd op een dag en wat blijft er aan grammen die je kan verwerken in het eten over de dag? Natuurlijk gebruikmakend van gezonde zouten!
Beste Margot, Dat is heel moeilijk te zeggen. Als je wilt weten hoeveel ongeraffineerd zout je mag eten naast een sole per dag, moet je eigenlijk precies weten hoeveel van welk element in de zoutkristallen aanwezig is (of eigenlijk hoeveel er na bereiding nog in je voedsel aanwezig is en dus in je lichaam terechtkomt). Dit is simpelweg niet vast te stellen. Bovendien is er voor sommige elementen (macromineralen + spoorelementen) een Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) oftewel maximale dagelijkse dosis vastgesteld, maar voor andere niet. Het belangrijkste waar je op moet letten wat betreft zoutinname is dat je niet te veel natrium binnenkrijg. Voor volwassenen geldt het advies om niet meer dan 6 gram “zout” (en dan bedoelt men geraffineerd keukenzout) per dag te gebruiken. Dat zou betekenen dat je als volwassene zijnde niet meer dan 2,4 gram natrium per dag binnen mag krijgen. Waarschijnlijk staat op de verpakking van de zoutkristallen het natriumpercentage vermeld, dan weet je ongeveer hoeveel je in je sole kan gebruiken en hoeveel er vervolgens overblijft voor voedselbereiding. Let wel: in kaas, brood, vleeswaren en kant-en-klare producten (sauzen, soepen etc.) is al veel natrium toegevoegd, dus als je hier veel van gebruikt, blijft er weinig “speelruimte” meer over. Hopelijk heb je iets aan deze info. Groeten, Paul
Ik gebruik al tijden elke ochtend op de nuchtere maag “sole”. Ook gebruik ik het Keltisch zeezout over mijn maaltijden (na het koken). En als ik ’s avonds niet kan slapen, dan neem ik eerst een grote beker water. Een hele zoutkorrel laten smelten in je mond. En dan nog een beker water. Ook houdt “gezond zout” de verzuring tegen in je lichaam. En nog veel meer om op te noemen… Kortom: een SUPER product wat eigenlijk in geen huishouding mag ontbreken.
Vanmiddag heb ik Keltisch zeezout gekocht, gezuiverd. Ik denk dat ik nu toch niet de juiste heb. Maar waar koop je ongezuiverd Keltisch zeezout?
Hi Floor, Kun je mij uitleggen wat een sole is en waar jij het voor gebruikt? En hoelang kun je dit achter elkaar doen, dagelijks, 1x per week (voor langere periode)? Ik neem af en toe een glas water met een theelepel epsomzout (bitterzout), vraag me af of dit helend is voor het lichaam. Heb er veel over gelezen, maar persoonlijke ervaringen hoor ik graag. Hartelijke groet, Regina
Floor. Ik gebruik ook een tijdje Keltische zeezout, in vorm van Sole, en ik zal niet zonder meer willen, ik heb Sole gemaakt van echte Gros Sell Guerande – Natural Coarse Grey Sea Salt 1/3 potje vullen van dat zout en 2/3 aanlengen met water, dan goed schudden er blijft altijd wat zout op de bodem wat niet is opgelost dat wilt zeggen dat water verzadigd is met dat zout. Ik neem elke ochtend 1 theelepel van de Sole in een glas lauw water wat ik wel gekookt hebt, en ook elke avond voor slapengaan doe ik dat. Ik moet je zeggen het bevalt me prima en voel me goed daarbij, en ook neem ik elke dag appelciderazijn 2 eetlepels op 250 ml en dat drink ik over de hele dag. Goed voor darmflora. :) Mij bevalt het prima deze twee dingen elke dag te doen en voel me heerlijk. :) Maar ieder mens reageert anders en het is niet een kwestie van een keer doen maar consequent doorgaan. Tenzij je om medische reden dat niet mag gebruiken. Groetjes, Cobinca :)