Verschil tussen: allergie, intolerantie & pseudo-allergie

Tegenwoordig zeggen mensen al snel dat ze allergisch zijn voor een bepaald stofje of voor bepaalde voedingsmiddelen. In heel veel van deze gevallen is er geen sprake van een allergie, maar van een andersoortige overgevoeligheidsreactie. Zo onderscheiden we:

• Irritatie
• Allergie
• Intolerantie
• Pseudo-allergie
• Malabsorptie
• Overgevoeligheid

De gevolgen van een allergie, intolerantie, pseudo-allergie of overgevoeligheid kunnen nagenoeg hetzelfde zijn. Toch kunnen een allergie en een intolerantie ook als dag en nacht van elkaar verschillen. Hieronder bespreken we in het kort het verschil tussen allergieën, intoleranties en andere overgevoeligheidsreacties…

1. Irritatie

Met de term irritatie wordt iedere sensatie bedoeld die als irritant wordt ervaren. Met irritatie wordt vaak jeuk, branderigheid of lichte, zeurderige pijn bedoeld. Meestal zijn de huid en/of slijmvliezen geïrriteerd; irritatie gaat dan vaak gepaard met roodheid, zwelling en/of schilferigheid. Naast huid en slijmvliezen kunnen ook de interne organen geïrriteerd raken.

Irritatie is geen medische aandoening, maar een veelvoorkomend symptoom van allerlei lichamelijke reacties. Zo kan irritatie worden opgewekt door een allergie of intolerantie, maar ook door een verkoudheidsvirus of bacteriële infectie. Ook zijn er bepaalde stoffen – waaronder chloor, ammoniak en bepaalde zuren – die bij iedereen irritatie opwekken. Deze stoffen worden daarom ook wel “toxische stoffen” genoemd.

2. Allergie

Een allergie is een overdreven felle verdedigingsreactie van het immuunsysteem op lichaamsvreemde eiwitten of eiwitachtige stoffen (allergenen). Mensen kunnen allergisch zijn voor zo’n beetje alles waar eiwit-onderdelen in zitten. Denk maar eens aan melk, eieren, vlees, vis, schelp- & schaaldieren, groenten, fruit, noten, peulvruchten, granen, zaden, paddenstoelen. Maar ook stuifmeel, huidschilfers, huisstofmijt en insectenspeeksel. Deze stoffen zijn in principe ongevaarlijk, maar het lichaam ziet ze als gevaarlijk en valt ze aan.

Bij een échte allergie is altijd het immuunsysteem betrokken. Allergieën zijn namelijk immunologisch gemedieerde reacties, die veelal volgens het “IgE-mechanisme” verlopen. Het immuunsysteem reageert extreem fel op de eiwitachtige stof en maakt er heel veel antistoffen tegen aan. Hierdoor krijgt men last krijgt van jeuk, benauwdheid, tranende ogen, een loopneus. Een allergie kan in sommige gevallen zelfs levensgevaarlijk zijn!

Let op: contacteczeem wordt in veel gevallen veroorzaakt door een contactallergie (nikkel e.a.) of door een toxische en/of irriterend bestanddeel in cosmetica, reinigingsmiddelen of verzorgingsproducten.

3. Intolerantie

Met de term ‘intolerantie’ bedoelen we het medische onvermogen om iets te verdragen. Iemand kan niet tegen een bepaalde  stof die bij de meeste andere mensen geen abnormale reactie teweegbrengt. Het gaat hierbij om stoffen die niet-toxisch en niet-allergeen op het lichaam uitwerken. Een bekende vorm van intolerantie is voedselintolerantie. Hieronder vallen o.a. fructose-intolerantie (fruitsuikers), lactose-intolerantie (melksuiker) en gluten-intolerantie (graanbestanddelen).

Een voedselintolerantie wordt meestal veroorzaakt door een lichamelijke afwijking, maar kan ook worden veroorzaakt door een psychosomatische afkeer ofwel aversie van bepaalde voedingsmiddelen. Behalve voor voeding kunnen mensen ook intolerant zijn voor chemische bestanddelen in o.a. medicijnen en cosmetica. In dat geval ontstaat veelal huidirritatie, jeuk en roodheid. Als er geen specifieke benaming voor een intolerantie bestaat, dan spreekt men ook vaak van pseudo-allergie.

4. Pseudo-allergie

Een pseudo-allergie is een vorm van intolerantie die soortgelijke klachten teweegbrengt als een echte allergie. De klachten ontstaan echter zonder tussenkomst van het immuunsysteem. Een pseudo-allergie is dan ook een niet-immunologische reactie op externe stoffen. Toch is het gevolg van een pseudo-allergie in veel gevallen vergelijkbaar met dat van een echte allergie. Zo uit een pseudo-allergie zich meestal in eczemateuze huiduitslag, vochtophopingen, zwellingen, roodheid en huidirritatie.

Alle overgevoeligheidsreacties (jeuk, roodheid, ontstekingen e.a.) die niet kunnen worden herleid tot een specifieke oorzaak, worden vaak – bij gebrek aan een betere beschrijving – afgedaan als pseudo-allergie. De meeste pseudo-allergieën zijn tot op heden niet of nauwelijks in kaart gebracht, maar men weet van veel stoffen wél dat ze een pseudo-allergie kunnen veroorzaken. Het gaat om allerhande medicijnen, cosmetica, lichamelijke verzorgingsproducten, alcoholische dranken, metalen en voedseltoevoegingen (E-nummers).

5. Malabsorptie

Malabsorptie houdt in dat het lichaam slecht reageert op een voedingsmiddel omdat het spijsverteringsstelsel niet in staat is bepaalde stoffen uit het betreffende product te absorberen via de darmwand. Malabsorptie ontstaat in veel gevallen doordat het lichaam niet in staat is om bepaalde verteringsenzymen te produceren. In dat geval gaat de malabsorptie hand in hand met voedselintolerantie.

Naast een enzymgebrek kunnen er nog vele andere mogelijke oorzaken ten grondslag liggen aan malabsorptie. Zo kan malabsorptie worden veroorzaakt door een infectie, een slijmvliesafwijking, laxeermiddelen of een verstoring van de spijsvertering.

6. Overgevoeligheid

Overgevoeligheid kan in allerhande contexten voorkomen. In de context van allergieën en intoleranties wordt met overgevoeligheid doorgaans een overgevoeligheidsreactie van de huid bedoeld. Men spreekt doorgaans van een overgevoelige huid als huidklachten niet worden veroorzaakt door een allergie, toxische irritatie, intolerantie of pseudo-allergie. De huid wordt dan om onverklaarbare redenen droog, rood, branderig, jeukerig en/of eczemateus.

Men heeft een overgevoelige of hypergevoelige huid als de huid heel snel geïrriteerd raakt. Men kan nergens tegen, zelfs niet tegen hypo-allergene en 100% organische huidproducten. De oorzaak van overgevoeligheid is moeilijk te achterhalen, maar het komt opvallend vaak voor bij mensen met een lichte, matte en dunne huid. Overmatige blootstelling aan zonlicht, water en reinigings- & verzorgingsproducten kunnen overgevoeligheid in de hand werken.

Let op: voedselallergie en (niet-allergische) voedselintolerantie worden tezamen ook nog weleens voedselovergevoeligheid genoemd.

Tot slot

Al met al is het belangrijkste onderscheid dat tussen een allergie en een intolerantie. Overgevoeligheid en pseudo-allergie kunnen namelijk onder de noemer ‘intolerantie’ worden geschaard. Hierbij de belangrijkste verschillen tussen een allergie en een intolerantie:

Heb jij te kampen met een allergie, pseudo-allergie, intolerantie of overgevoeligheid? Laat a.u.b. hieronder weten waar jij slecht op reageert. Op die manier zou een waslijst met mogelijke oorzaken (en dus aanknopingspunten) kunnen ontstaan voor diegenen die nog altijd in het duister tasten…