Als je meer vocht verliest dan je opdrinkt, droog je uit. En als je lichaam te weinig vocht bevat om te verdampen via de huid, stijgt je lichaamstemperatuur. Uitdroging en lichaamstemperatuurstijging kunnen voor verregaande gezondheidsproblemen zorgen. En hoe warmer het buiten is, des te groter de kans op zulke warmteproblemen / hitteproblemen! Hierbij alles wat je moet weten omtrent oververhitting tijdens de zomermaanden…

Hoe ontstaat oververhitting?

In de hersenen bevindt zich een temperatuurregelcentrum: de hypothalamus. Stijgt je lichaamstemperatuur te veel, dan probeert je hypothalamus deze weer nabij de 37 °C te brengen. Dit gebeurt op 2 manieren:

  • Meer zweten: Het zweet op de huid zorgt voor verkoeling als het verdampt.
  • Een sterkere doorbloeding van de huid: de bloedvaten in je huid worden wijder, waardoor je hart meer bloed kan rondpompen. Dit bloed geeft warmte af, via de huid, aan de lucht rondom.

Hoe warmer het is, des te meer je zweet en des te meer vocht via je ademhaling verdampt. Als het vochtverlies té groot wordt, zal je lichaam de vochtverdeling echter aanpassen: méér vocht reserveren voor inwendige organen en minder voor bloed en zweet.

Ontstaat een vochtgebrek, dan stop je dus met zweten. De bloedstroom in de huid neemt bovendien af, waardoor een nóg slechtere warmteafgifte optreedt en de lichaamstemperatuur nóg verder stijgt. Kortom: de beschermingsmechanismen om lichaamswarmte kwijt te raken, zullen tekortschieten. (bron + bron)

Bepaalde groepen kunnen extra last hebben van hitte vanwege een afwijkende temperatuurregulatie, warmteafvoer, hart-longfunctie, zweetexcretie en dorstgevoel / dorstbeleving: met name ouderen, zieken (hartpatiënten, longpatiënten e.a.), obesitaspatiënten en kleine kinderen.

Hittekwalen herkennen: symptomen van oververhitting

Hoe erger je lichaam oververhit raakt, des te verder het uitdroogt en des te erger de symptomen c.q. oververhittingsverschijnselen worden… De algemene kenmerken van oververhitting en aanverwante hittekwalen / warmtekwalen / hittesyndromen / warmtesyndromen zijn als volgt:

  • Hoge lichaamstemperatuur: 37+ °C
  • Opvallend veel zweten (en op een gegeven moment juist niet meer)
  • OF juist afwezigheid van voldoende transpiratie
  • Rode, droge, warme huid (of juist bleek en koud)
  • Bonkende hoofdpijn
  • Duizeligheid c.q. draaiduizeligheid
  • Misselijkheid en/of braken
  • Ernstige zwakte + hevige vermoeidheid
  • Versnelde en/of oppervlakkige ademhaling (tachypnoe / tachypneu)
  • Verergering van eventuele chronische hyperventilatie (CHV)
  • Snelle hartslag / pols (tachycardie): 120+ BPM
  • Prikkelbaarheid, onrust / rusteloosheid
  • Gezwollen ledematen / oedeem (met name enkels)
  • Lang niet naar het toilet hoeven om te plassen (of weinig / donkere urine)
  • Bewustzijnsdaling of zelfs bewustzijnsverlies
  • Psycho-organische stoornissen; zich uitende in verwardheid, versuftheid, agressiviteit en/of bizar gedrag (delier / delirium, hallucinaties, coma e.a.)
  • Epileptische aanval, al dan niet met spierzwakte, spierkrampen, spierbevingen, tetanie / spierspasmen, stuipen e.a.
  • Uitgezette oogpupillen en/of ingevallen ogen
  • Uitdrogingsverschijnselen / dehydratiesymptomen: dorst, droge mond, uitgedroogde lippen e.a.

Aan alle bovenstaande symptomen kun je (beginnende) oververhitting herkennen, maar niet ieder oververhittingsverschijnsel / uitdrogingsverschijnsel past bij dezelfde hittekwaal. Lees hieronder meer…

Vormen van oververhitting…

Een zonnesteek betreft een ernstige vorm van oververhitting door toedoen van overmatige blootstelling aan zonlicht. De belangrijkste reden voor veel mensen om niet te veelvuldig of langdurig aan de felle zon te worden blootgesteld –naast zonnebrand / zonverbranding van de huid– is het voorkomen van een zonnesteek en aanverwante oververhittingsproblemen

Oververhitting draait om vochtverlies en uitdroging. Een tekort aan vocht in het lichaam leidt tot verminderde doorbloeding van de huid van romp en ledematen, waardoor deze lichaamsdelen bleek in plaats van rood / bruin / roodbruin worden (en bovendien stoppen met transpireren!). Zonder dit natuurlijke koelmechanisme van het menselijk lichaam loopt de lichaamstemperatuur pijlsnel op. Hoe warmer je lijf wordt, des te meer vocht je verliest via transpiratie en des te minder je hiervan merkt: doordat zweet zéér snel verdampt. (bron)

Buiten brandwonden onderscheiden we verscheidene vormen van warmteletsel / hitteletsel die onderling in elkaar overvloeien. Ze worden veroorzaakt door inspanning en/of omgevingsfactoren–waaronder zonlicht– en vergen ieder hun eigen protocol. Er zijn relatief onschuldige warmtekwalen / hittekwalen, maar ook extreem serieuze tot levensbedreigende warmte-aandoeningen / hitte-aandoeningen:

Inhoudsopgave

1. Hitte-uitslag / warmte-uitslag

Hitte-uitslag of warmte-uitslag (ook wel ‘heat rash’ en ‘milaria rubra’ genoemd) betreft een vorm van jeukende huiduitslag die wordt veroorzaakt door oververhitting van de huid en/of door blootstelling van de huid aan zonlicht. Symptomen zijn: roodheid van de huid en/of jeukende blaasjes, mééstal door afsluiting van de uitgangen van de zweetkliertjes in combinatie met overmatig zweten… Hitte-uitslag kán gerelateerd zijn aan zonne-allergie, maar dat hoeft niet per se. Plekken die relatief vaak zijn aangedaan door hitte-uitslag zijn lichaamsplooien zoals oksels.

Sterker nog: als specifiek licht de veroorzakende factor is, dan is er eigenlijk geen sprake van warmte-uitslag of hitte-uitslag, maar veeleer van zonne-allergie c.q. polymorfe lichteruptie (PMLE) door toedoen van UVA-stralen en/of UVB-stralen uit het lichtspectrum van zonlicht. In dat geval hoeft er dus niet per definitie sprake te zijn van extreme hitte / warmte en volstaat een mild zonnetje al om zonne-uitslag te krijgen… Als expliciet warmte c.q. hitte c.q. oververhitting de boosdoener is, dan spreken we ook wel van warmte-allergie of hitte-allergie.

Het afkoelen van de ontblote huid met koele natte sponzen of doeken volstaat doorgaans als oplossing bij hitte-allergie / warmte-allergie. Helpt dit niet, bedenk je dan dat plotselinge huiduitslag ook gerelateerd zou kunnen zijn aan een allergische huidreactie en/of netelroos.

2. Hitte-oedeem / warmte-oedeem

Oedeem betreft overmatig vocht vasthouden. Hitte-oedeem betekent dan ook dat je een overmatige hoeveelheid vocht vasthoudt in je lichaam ten gevolge van hitte. Als je lijf oververhit raakt, zullen je bloedvaten immers verwijden om meer warmte te kunnen afstaan via de huid aan de buitenlucht, waardoor meer vocht kan uittreden vanuit je bloed via de vaatwanden in je weefsels.

Dit uit zich allereerst in gezwollen enkels, zwellende voeten en pafferige onderbenen. Deze vorm van oedeem is ‘pitting’ van aard, wat betekent dat er putjes in geduwd kunnen worden die eventjes blijven staan voordat de huid zich weer straktrekt. Een vorm van pitting oedeem, dus… Hitte-oedeem doet zich héél vaak voor bij een plotseling stijgende temperatuur en na lang stilzitten, bijvoorbeeld bij aankomst op een zonvakantie. Naarmate je gewend raakt aan de temperatuur en ‘acclimatiseert’, zullen oedeemzwellingen afnemen. Zie ook:

Aanpak: enkels, voeten en benen ontlasten, koelen en hoog leggen. Volstaat dit niet, ga dan rustig wandelen in een koele omgeving om te zien of het oedeem afneemt. Indien oedemateuze zwelling niet binnen enkele dagen afneemt, raadpleeg dan een arts.

3. Hittekramp / warmtekramp

Hittekrampen zijn spierkrampen door toedoen van overmatig transpireren (en daarmee verlies van vocht en elektrolytische mineraalzouten). Tot de symptomen behoren: bovenmatig zweten met pijn + kramp in armspieren en beenspieren (met name kuiten). Maar soms ook de bovenbeenspieren, rugspieren of buikspieren… Vul éérst water en zout aan, normaliseer daarna de lichaamstemperatuur door rust te nemen. Een isotone sportdrank of melk kán de voorkeur genieten boven water…

Als je veel sport en uitsluitend water drinkt, verdun je juist je elektrolyten / ionen (o.a. natrium, chloride, kalium, magnesium, calcium, fosfor / fosfaten en carbonaten) juist nog verder. Soms kun je in geval van uitdroging dus beter een isotoon ‘sportdrankje’ of liever nog een ORS (orale hydratatie solutie) opdrinken om deze elektrolytische / ionische mineraalzouten aan te vullen. De intensieve inspanning dient te worden gestaakt, maar het passief bewegen van de spieren (rekken / strekken) of masseren kan soms helpen.

Hittekramp is 9 van de 10 keer het gevolg van extreme lichamelijke inspanning in een hete omgeving. Soms gaan hittekrampen gepaard met andere oververhittingsverschijnselen zoals hitte-uitputting, misselijkheid, (draai)duizelingen en een algeheel onwel gevoel.

4. Warmtestuwing / hittestuwing

Warmtestuwing ontstaat doordat warmte niet weg kan en zich zodoende ophoopt. Factoren die meespelen zijn o.a. een hoge luchtvochtigheidsgraad en gebrek aan ventilerende kleding. Hierdoor kan warmte onvoldoende worden afgevoerd, waardoor de lichaamstemperatuur oploopt. Je huid wordt warm, rood en gestuwd…

De inwendige / interne / basale kerntemperatuur van je lichaam is verhoogd, maar (vooralsnog) beneden de 40 graden Celsius. Klachten zijn o.a. zeer heftige transpiratie (huid is nat van het zweet), soms bleek gelaat, droge mond (maar niet altijd dorst), vermoeidheid / uitputting, bonkende hoofdpijn + misselijkheid en eventueel de neiging tot flauwvallen. Éérst afkoelen, vervolgens water + zout aanvullen.

Begeef je zo snel mogelijk uit de zon en naar een koele plek; drink veelvuldig, maar gedoseerd (in kleine beetjes): 1 liter water met 1 theelepel keukenzout of liever nog een ORS (orale hydratatie solutie). Verbetert de situatie niet, raadpleeg dan een (huis)arts! De oorzaak van hittestuwing is vochtverlies als gevolg van een hoge omgevingstemperatuur: zonnig weer, hete ruimtes, brand, filerijden in een hete auto, langdurig zonnebaden, langdurig baden in heet water, saunagebruik, et cetera.

Door veranderingen in zweetexcretie, hart-longfunctie, bloedvatwanden, et cetera –in een vergeefse poging zichzelf af te koelen– kan je lijf de eigen temperatuur steeds minder goed reguleren, met warmtestuwing tot gevolg… Indien onbehandeld kán deze situatie overgaan in hitteflauwte of hitteberoerte.

5. Hitte-uitputting / warmte-uitputting

Hitte-uitputting is vergelijkbaar met hittestuwing, maar wordt expliciet veroorzaakt door fysieke uitputting: grote inspanning leveren bij een warme omgevingstemperatuur… Sporten bij warm weer of in de brandende zon is dan ook maar al te vaak de aanleiding… Je ziet deze indicatie vooral vaak bij langeafstandslopers (marathonlopers, triatleten e.a.) door een tekort aan vocht en zouten die verdwijnen via zweet en ademhaling.

Ook bij hitte-uitputting is de lichaamstemperatuur per definitie niet hoger dan 40 graden Celsius. Dit fenomeen geeft een griepachtig beeld: hoofdpijn, misselijkheid, dorst, zwakte, malaise, vermoeidheid en/of braken. Soms wordt warmte-uitputting voorafgegaan door een versnelde ademhaling en hittekramp. Zodra het slachtoffer zich naar een relatief koele ruimte begeeft, komt de zweetproductie doorgaans op gang en nemen de klachten af.

Hitte-uitputting kan net als hittestuwing overgaan in een hitteflauwte of hitteberoerte. Tekenen hiervan zijn het minder worden of stoppen van zweten, maar ook bizarre gedragingen en toename van de lichaamstemperatuur boven de 40 graden celsius.

6. Hitteflauwte / warmteflauwte

Een hitteflauwte oftewel hittesyncope oftewel hittecollaps betreft een symptoom van warmtestuwing. Het gaat om flauwvallen ten gevolge van overmatige blootstelling aan hitte… De termen ‘flauwte’, ‘collaps’ en ‘syncope’ zijn dan ook synoniem aan flauwvallen… Ben je flauwgevallen ten gevolge van oververhitting, ga / blijf dan liggen, liefst met je benen omhoog en koel jezelf af.

Een hitteflauwte of hittecollaps is een tijdelijke bewustzijnsdaling door een ontoereikende aanvoer van bloed (en dus zuurstof) naar de hersenen. Bij overmatige warmte worden alle vaten in de huid opengezet om optimaal lichaamswarmte te kunnen afvoeren, waardoor de bloeddruk daalt en de hersendoorbloeding afneemt.

Net als bij ‘gewoon’ flauwvallen treedt aanvankelijk een licht gevoel in het hoofd op, met daarna een kortdurend bewustzijnsverlies (en afhankelijk van je lichaamshouding een val). Essentieel is dat het slachtoffer direct na het bijkomen helder is; dit in tegenstelling tot bij de hitteberoerte, waarbij sprake is van (al dan niet blijvende) verwardheid.

Laat je naar een ziekenhuis vervoeren als de situatie er niet gauw beter op wordt!

7. Hittetetanie / warmtetetanie

Tetanie betreft een motorische aandoening waarbij je last krijgt van onvrijwillige en oncontroleerbare spierspasmen / spiersamentrekkingen. Dit kan te maken hebben met hitte / warmte, en dan meestal doordat je te veel elektrolyten uitzweet. Hittetetanie oftewel warmtetetanie gaat doorgaans gepaard met spasmen, hyperventilatie, andersoortige ademhalingsstrubbelingen, gevoelloosheid, tintelingen en treedt meestal op bij vergevorderde oververhitting: een hitteberoerte of zonnesteek.

Hittestress oftewel warmtestress is een enigszins abstracte term: een situatie waarin het lichaam merkbaar moeite heeft met de hitte, waardoor stress optreedt.

8. Hitteberoerte / warmteberoerte

Een hitteberoerte ofwel warmteberoerte is een extreem gevaarlijke vorm van oververhitting waarbij de lichaamsthermostaat in de hersenen ontregeld is, de lichaamstemperatuur gevaarlijk hoog kan oplopen en urgente medische hulp vereist is. Situaties waarin een warmteberoerte kan optreden: zwaar lichamelijk werk leveren in vochtige hete lucht, in de volle zon in slaap vallen, een baby die in een oververhitte wagen wordt achtergelaten of een bejaarde die warm aangekleed in de zon zit, et cetera.

Bij deze zogenaamde ‘heatstroke’ of ‘hitteslag’ stijgt de lichaamstemperatuur tot bóven de 40 graden Celsius door een zéér ernstig gebrek aan vocht (en soms ook zout). Met als gevolg: verward of versuft gedrag, spraakproblemen, bewustzijnsdaling, mogelijke toevallen van bewusteloosheid en/of shock… Huid van romp en ledematen voelt opvallend heet en droog aan… AFKOELEN heeft de absolute prioriteit, want een hitteberoerte kan zéér ernstig en onherstelbaar hitteletsel tot gevolg hebben! Kortom: een soort beroerte door oververhitting…

Breng het slachtoffer naar een koele plaats en koel actief af! Bepaal vitale functies, richt een ventilator op het slachtoffer, zet airco aan, gebruik een doek of spons met koel (dus niet TE koud) water op het lichaam, trek kleren uit, wikkel het slachtoffer in een vochtig en koel laken en bel 112. NIET per se drinken (laat dit bepalen door een arts of EHBO’er), en zeker geen ijskoude drank. Een infuus is nodig om vocht aan te vullen, dus spoedopname is veelal vereist bij een hitteberoerte (ook wel hitteslag of hittesteek genoemd).

Het beste is om het slachtoffer op de zij te leggen, zodat een optimaal oppervlak kan worden gekoeld… En zodat de warmteafgifte aan de omgeving optimaal is. Pas op dat je niet uitsluitend de huid afkoelt, met mogelijkerwijs onderkoeling tot gevolg. Leg bij voorkeur ‘cold packs’ op plaatsen waar grote bloedvaten aan het huidoppervlak liggen: oksels, liezen en nek. En blijf de vitale functies en lichaamstemperatuur monitoren! (bron + bron)

Let op: bóven de 41 graden Celsius ontstaat een levensgevaarlijke situatie: cellen en weefsels raken permanent beschadigd. Mogelijkerwijs met de dood tot gevolg! Dus het slachtoffer is daadwerkelijk in levensgevaar: direct hulpdiensten alarmeren en snel starten met koelen!

9. Zonnesteek / zonneslag

Een zonnesteek of zonneslag is een hitteberoerte die expliciet door (overmatige) blootstelling aan zonlicht wordt veroorzaakt. Veel mensen denken dat een zonnesteek uitsluitend optreedt door intense zonneschijn specifiek op het hoofd, maar dit is niet het geval. Op welk lichaamsdeel de zon schijnt, maakt in feite niets uit: want ook een zonnesteek draait immers om vochtverlies en uitdroging…

Natuurlijk is het menselijk hoofd kwetsbaar voor zonlicht omdat het normaliter onbedekt is en zodoende relatief veel zonlicht opvangt. Dit geldt des te meer als je een kaal hoofd hebt en geen hoed of pet draagt… Maar zelfs een witte junglehoed met een lange flap in de nek helpt niet of nauwelijks om een zonnesteek te voorkomen indien je je met T-shirt en korte broek in de brandende zon begeeft… (bron)

Een hoog oplopende zonnesteek / zonneslag (of éígenlijk zonneberoerte) betreft een vorm van hitteberoerte / hitteslag door toedoen van zonneschijn. Een inspanningsberoerte daarentegen, betreft een hitteberoerte door overmatige lichamelijke inspanning. Soms is de scheidslijn niet geheel evident.

Oppassen geblazen met extreem zonnig weer!

Voordat je het weet heb je ’s zomers een zonnesteek of hitteberoerte te pakken! Hoe hoger de buitentemperaturen, des te groter de kans op warmtestress / hittestress, warmtestuwing / hittestuwing en aanverwante warmtekwalen / hittekwalen… Vooral tijdens onverwachte mooie dagen gaan mensen massaal naar buiten om optimaal te ‘profiteren’ van het mooie weer. Absoluut niet onbegrijpelijk, maar juist tijdens zulke plotselinge hittegolven doen zonnestralen meer kwaad dan goed. Mensen drinken te weinig en verwaarlozen zodoende hun vochthuishouding en vochtregulatie… Of ze drinken juist te veel alcohol (vochtafdrijvend) en cafeïne (vochtuitscheidend)… Mensen blijven te langdurig in de zon, want wellicht was dit de eerste én laatste zonnige dag van het jaar… Of ze pakken de zonnigste uren van de dag mee… Of ze gaan in de brandende zon basketballen of hardlopen…

Dus bij oververhitting speelt óók fysieke inspanning een cruciale rol: wanneer je spieren meer warmte produceren dan je huid kan afstaan, raak je eveneens oververhit.

Oververhitting binnenshuis

Als de temperatuur binnenshuis oploopt tot boven de 26 graden Celsius, dan wordt het lichaam eveneens extra belast. Hart en longen moeten dan harder presteren, en ook de hersenen krijgen het zwaar te verduren. Mensen raken sneller vermoeid, prikkelbaar en afgeleid, en ze slapen slechter (met alle mogelijke gevolgen van dien). Wat te doen: je huis koelen! Houd, deuren, ramen en desnoods ook gordijnen gesloten (of juist open, afhankelijk van de uitgangssituatie)… Heb je airco, maak er gebruik van! Leef je onder een plat dak, koel dit af door er enkele uurtjes een tuinslang met stromend water op te leggen. Hierbij aanvullende artikels over zomer, zon en warmte in zijn algemeenheid:

Ook koorts door ziekte (ontsteking, infectie e.a.) is een vorm van oververhitting, welke bij oplopende temperaturen kan zorgen voor orgaanfalen.

Belangrijkste oorzaken van oververhitting

Er zijn allerlei extreme oorzaken te bedenken die oververhitting en daarmee hittekwalen tot gevolg kunnen hebben. Denk maar eens aan filerijden op weg naar het strand, je in een brandend huis begeven of bergbeklimmen zonder goede bescherming… De vaakst voorkomende oorzaken van oververhitting zijn echter als volgt:

  • Té langdurig sporten, al dan niet bij warm weer
  • In de directe zon lopen zonder afdoende lichaamsbescherming
  • Fysieke inspanningen leveren waaraan je lijf niet gewend is
  • Een dagje strand waarbij je veelvuldig zwemt en/of zonnebaadt
  • Onvoldoende drinken en/of eten
  • Onvoldoende rust / pauzes / rustpauzes nemen…
  • Overenthousiasme bij –in de zon– spelende kinderen (desnoods dwingen om uit te rusten en te drinken!)

Al met al zijn er talloze mogelijke oorzaken die oververhittingsverschijnselen teweeg kunnen brengen: alles waardoor het lichaam meer warmte produceert dan dat het afgeeft…

Warmtekwalen & hittekwalen: tot slot…

Bij hittestuwing en hitte-uitputting blijft de temperatuur onder de 40 °C. Wanneer de temperatuur boven de 40 °C graden komt, bestaat het risico op epileptische aanvallen en shock. Boven de 41 °C ontstaat al een potentieel levensbedreigende situatie waarbij celsterfte, orgaanschade en orgaanfalen optreedt. Boven de 42 °C kan het menselijk lichaam de temperatuurstijging niet langer aan en sterft de patiënt. In principe staat bij alle hitteletsels het normaliseren van de lichaamstemperatuur door middel van koelen centraal. In de tweede plaats dient een vochttekort en of zouttekort te worden aangevuld, onder de voorwaarde dat het slachtoffer de drank eigenhandig tot zich kan nemen. (bron)

De belangrijkste manier om een zonnesteek of hitteberoerte te voorkomen, is NIET de zonnigste uren van de dag meepakken, regelmatig de schaduw opzoeken en bovendien voldoende hydrateren / dus NIET vergeten te drinken! Houd rekening met je leeftijd + conditie / uithoudingsvermogen. Pas op met hoge luchtvochtigheid in sauna’s. En ga vooral niet met zware bepakking lange afstanden lopen in de brandende zon… En controleer altijd de UV-index: de tijden waarop de zon het sterkst schijnt. Kortom: voldoende drinken en niet te veel lichamelijke inspanning leveren als de zon op zijn heetst is!

Heb jij ervaring met bovenstaande warmtesyndromen / hittesyndromen? Of heb je vragen ten aanzien van bepaalde warmtekwalen / hittekwalen? Deel jouw opvattingen, bevindingen en vraagstukken gerelateerd aan oververhitting in een berichtje hieronder!

2 Reacties

  1. Oohhh wat stom, bij nader inzien ben ik dan afgelopen zomer echt te lang doorgegaan. Ik weet nog dat het 4 uur was, ik was aan het afvalprikken en ik wilde zo graag verder doorgaan met opruimen, dat ik dacht; ‘Nog éventjes hier, dan is er zo weer schaduw.” Maar er lag zoveel zwerfafval, dat ik in de zon bleef staan en ineens kreeg ik zo’n barstende bonkende koppijn dat ik ben gaan rennen naar de schaduw, wat echt heel slecht ging. En toen iemand riep; ‘Zo, lekker bezig met opruimen’ was mijn stem helemaal raar en schel en schor, zo van; ‘hhHáááá JÁÁ dankuwel!’ Ik dacht dat het wel zou meevallen als ik tussendoor veel water zou drinken. Nou, dit jaar beter op letten.

  2. Is het mogelijk dat bij constant 23 graden, 24 uur/dag, het hoofd heet, gezicht rood en gezwollen wordt? (Werkomgeving) Ik ben nu zelfs aan het vervellen .. Wat te doen buiten smeren met aloë vera en koelen met natte doek?

Plaats een reactie

Je reactie wordt voor publicatie gekeurd door de redactie en dient te voldoen aan de regels voor reacties.